همانگونه که شما خواننده فهیم در جریان هستید دونالد ترامپ قبل از رسیدن به صندلی ریاستجمهوری بارها گفته بود در صورت پیروزی از معاهدات و توافقات بینالمللی مهمی نظیر: نفتا، سازمان تجارت جهانی، توافق دوجانبه دفاعی آمریکا با ژاپن، موافقتنامه پاریس 2015 و در نهایت برجام خارج خواهد شد.
حال برای ایران و اتحادیه اروپا دغدغهی مهمی که این روزها سر زبانها میچرخد و محافل سیاسی را به خود مشغول کرده، بحث ادامه اجرای صحیح برجام توسط دولت جدید ایالات متحده آمریکا است.
در تکمیل مقدمه عنوانشده بایستی به این نکته اشاره نمود که: در اجرای تعهدات برجام همه کشورهای دنیا از جمله ایالات متحده آمریکا باید به تعهدات خود پایبند باشند؛ همچنان که ایران در اجرای برجام به تمام تعهدات خود پایبند بوده و از این طریق، زمینه برای بدعهدی غرب را از بین برده است. اوباما و جانکری نیز بر انجام تعهدات ازسوی آمریکا تاکید کردهاند.
بنابراین اجرای برجام برای رئیسجمهور بعدی آمریکا تعهدآور خواهد بود. تمدید تحریمهای موسوم به »داماتو« در مجلس نمایندگان و احتمال تصویب آن در سنای آمریکا جزو بدعهدیهای این کشور قلمداد میشود.
در این بین برخی از حقوقدانان آمریکایی بر این باورند احتمالا دیوانعالی کشور آمریکا در زمان ریاستجمهوری ترامپ برای اولینبار حوزه اختیارات رئیسجمهور نسبت به خروج یکجانبه آمریکا از معاهدات بینالمللی را بررسی خواهد کرد. توضیح آنکه دیوان عالی آمریکا والاترین مرجع صالح برای رسیدگی به انحراف قوه مجریه و مقننه از قانون اساسی آمریکا بهشمار میرود.
در زمان جورج بوش پسر، دولت آمریکا بدون تأیید رسمی مجلس سنا از معاهده منع استفاده از موشکهای بالستیک خارج شد. بااینحال، مشکل بتوان تصور کرد سناریو معاهده منع موشکهای بالستیک برای موافقتنامههای غیردفاعی- امنیتی و بهطورخاص موافقتنامه سازمان تجارت جهانی و نفتا تکرارناپذیر باشد، چراکه در این موارد به احتمال قریب به یقین کنگره آمریکا در تصمیم یکجانبه رئیسجمهور مانع ایجاد میکند، چراکه خروج از چنین معاهداتی مستلزم ایجاد تغییراتی گسترده در ساختار حقوق داخلی آمریکاست.
در این خصوص کاشناسان مسائل سیاسی هم براین باورند اوباما و تیم او در دولت دموکراتها همواره علاقهمند بودند تا با ایران تعامل داشته باشند، اما فشارهای وارده از سوی لابیهای صهیونیستی و سعودیها و همچنین قدرت جمهوریخواهان در کنگره، روند حرکت اوباما به سمت تعامل با ایران را کُند کرده بود.
در شرایط فعلی که دونالد ترامپ توانسته است پیروز انتخابات آمریکا شود، این لابیهای فشار با توان بیشتری برنامههای خود را دنبال میکنند. از سوی دیگر پیشبینی میشد که دولت اوباما سعی خواهد کرد تعهداتی را که دارد و اجرای آن تا به امروز به تعویق افتاده بود، در اواخر مسئولیت خود به سرانجام برساند. به عبارتی دیگر اگر آمریکا بر اعمال تحریمهامانند قانون داماتو تاکید داشته باشد، نمیتواند مانع اجرای برجام شود.
البته برای ترامپ معقولانه هم نیست که مانع اجرای برجام شود؛ چرا که او تنها، رئیسجمهور آمریکاست و رئیسجمهور تمام جهان نیست که بخواهد مانع اجرای یک قطعنامه بینالمللی به نام برجام شود.
در پایان و به نظر نگارنده"مهدی حیدرپور"اگر ترامپ و جمهوریخواهان کنگره با هم به توافق برسند، احتمال سیاستهای فشار به ایران را نباید فراموش کرد. از سویی ترامپ عنوان داشته که درصدد ایجاد روابط خوب با روسیه است و در بحران خاورمیانه به دنبال سرنگونی بشار اسد نیست، بلکه میخواهد ریشه تروریسم و داعش را قطع کند.
در چنین شرایطی سیاستهای ترامپ خواسته یا ناخواسته در راستای سیاستهای ایران قرار میگیرد که در این صورت، مخالفتها با ایران کاهش خواهد یافت و احتمال تقابل با ایران کمرنگ میشود که خود این امر، مخالف با دیدگاههای کنگره است. مجموع این مسائل پیچیدگیهایی را بهوجود میآورد که باید با گذر زمان مشخص شود چه اتفاقی رخ خواهد داد و آیا ترامپ تمام شعارهای تبلیغات انتخاباتی خود را کنار خواهد گذاشت؛ چرا که اگر درصدد عملیاتی کردن شعارهای خود باشد، در تقابل با روسیه، اروپا، اعراب و رژیم صهیونیستی قرار خواهد گرفت که در این شرایط، وضعیت به نفع ایران است.