آشتی ملی مبتنی بر فهم ملی از شرایط کلان سیاسی کشور، منطقه و جهان است. فهم ملی بدین معنی که کارآمدی و موفقیت سیاست‌ورزان در حل و فصل امور گوناگون کشور مشروط به این بینش عمیق است که در جهان معاصر یگانه مسیر ممکن، کم‌هزینه، سودمند و عملی برای تحقق اهداف جناحی، باور به این اندیشه است که برآیند تحقق اهداف، منافع و امنیت ملی، تحقق اهداف جناحی خواهد بود. علت طرح این مسئله آن است که جامعه ما از مشکلات فراوانی رنج می‌برد که در صورت مهارنشدن، ممکن است دیر یا زود به بحران تبدیل شوند.
این مشکلات از مسائل و معضلات زیست‌محیطی مانند هدررفتن آب، فرسایش خاک و آلودگی هوا، تا ناهنجاری‌های اجتماعی مانند اعتیاد، طلاق، گسترش خشونت، افزایش رشوه و دیگر بداخلاقی‌هایی که روزمره با آن روبه‌رو هستیم و همین‌طور فقر و تبعیض و فاصله طبقاتی را شامل می‌شود. تجربه 37ساله نشان داده که هیچ جناحی به‌تنهایی قادر به حل معضلات مذکور نیست. در واقع مطرح‌کردن ایده »آشتی ملی« نه‌تنها برای حل مشکلات موجود، بلکه همچنین برای جلوگیری از وقوع مسائل جدید نیز نیاز به جراحی‌های بزرگ در عرصه‌های مختلف داریم که انجام‌شان مستلزم وفاق ملی است و هیچ‌کدام از جناح‌ها به‌تنهایی قادر به تحمل این بار بزرگ نیست.
