سردبیرآزاداندیش


نگاهی بر فضای فرهنگی و اخلاق اسلامی در زمان امام پنجم

آمد هفتم ماه ذی الحجه ، روزی که بیت حضرت سیدالساجدین , امام زین العابدین , على بن الحسین ( ع ) و فاطمه آن دختر امام حسن مجتبى ( ع ) غرق ماتم شد و مدینه آن شهرالله درغم فرو رفت .

روزی که پنجمین گل باغ نبوی ، آنکس که دریای دانش را شکافت و اسرار علوم را آشکارا ساخت ، چشم از جهان فروبست و بقیع سومین گوهر بی بدیل خود را از باغ اهل بیت در آغوش گرفت  ، کسی که شمع هدایت و پنجمین بحر کرامت بود و تنها تر ین غر یب دیار مدینه بود

آری آمد روزی که زمین و آسمان سوگوار بنیان گذار نهضت علم علوی و شکافنده علوم الهی شد.

و حال چه نیکوست که در این روز نگاهی اجمالی بیندازیم به جزئیات گسترش و تقویت مبانی عقیدتی و باورهای دینی جامعه اسلامی در زمان صاحب این روز جانگداز ، امام محمد باقر (ع).

شهادت امام باقردراین خصوص در روایات آمده است ، اسلام در زمان امام باقر(ع) دست خوش تحریف های فراوان شد. ممنوعیت نقل حدیث از زمان خلیفه دوم و سپس گسترش احادیث جعلی موجب شده بود، مردم از شاه راه هدایت دور شوند.

بی خبری مردم زمانی به اوج رسید که فتوحات اسلام آغاز شد. زمامداران و به پیروی از آنها مردم، به طوری مشغول کشورگشایی و امور ظاهری و مسائل مالی شدند که فعالیت علمی و تربیت دینی کنار گذاشته شد تا حدی که وقتی ابن عباس در آخر رمضان در بصره بر منبر گفت:

«اخرجوا صدقة صومکم»، مردم معنای حرف او را نفهمیدند. لذا ابن عباس از کسانی که اهل مدینه بودند و در بصره حضور داشتند، خواست برخیزند و مفهوم صدقه فطره را توضیح دهند. آنها نیز ندانستند و فرو ماندند.

به طور کلی، تعصب بنی امیه و به وجود آمدن فرقه های انحرافی مثل خوارج، مرجئه و عثمانیه و رواج مفاهیم آیین یهود یا اسرائیلیات موجب شده بود. مسلمانان سردرگم و ناتوان شوند. در دوران امامت امام باقر و سپس امام صادق8، حکومت بنی امیه روزهای پایانی زمامداری خود را سپری می کرد و آل عباس در تکاپوی غصب ردای خلافت بود. بنابراین، شکاف موجود می توانست زمینه مناسبی برای رشد فرهنگی جامعه اسلامی باشد.

از نمونه های برجسته فعالیت های امام باقر(ع) در زمینه گسترش اخلاق اسلامی در جامعه، می توان به مبارزه او با افراد متعصب اشاره کرد. آن حضرت، زهد و پرهیزکاری را با بهره مندی از نعمت های دنیوی مغایر نمی دانست. نقل است یکی از حافظان قرآن، آن حضرت را به همراه دو غلام سیاه مشغول کار کردن روی زمین زراعی دید. جلو رفت تا امام را موعظه کند. آنگاه خطاب به امام گفت: اگر در این حال اجلت فرا رسد، چه خواهی کرد؟ امام باقر(ع) فرمود: «اگر در این شرایط از دنیا بروم، در اطاعت خدا بوده ام».

امام باقر(ع) که رهبری دینی جامعه اسلامی را بر عهده داشت، در کنار سامان دهی به مسائل فرهنگی و اجتماعی زمان خود، شاگردان برجسته بسیاری را تربیت و راهی سرزمین های اسلامی کرد. افرادی مثل جابر بن یزید جعفی، محمد بن مسلم، ابان بن تغلب و ابوبصیر اسدی از درس آموختگان مکتب امام باقر(ع) بودند. همچنین کسانی مانند ابن مبارک، زهری، اوزاعی، ابوحنیفه، مالک، شافعی، زیاد بن منذر و بلاذری نیز در شمار راویان آن حضرت بوده اند [1]

دراین راستا فعالیت های امام باقر(ع) دستاوردهای گران مایه ای برای اسلام داشت داشتند که دراین خصوص بایستی ابراز نمود : امام باقر(ع) مبانی عقیدتی و باورهای دینی جامعه اسلامی را تقویت کرد. همچنین اندیشه های انحرافی و باورهای نادرستی را که به قلمرو اسلام راه یافته بود، نقد و تخطئه کرد. آن حضرت فرهنگ فقهی و احکام شریعت را گسترش داد. با به کارگیری روش های غلط در کار اجتهاد و استنباط احکام فقهی، به مبارزه پرداخت. شاگردانی کارآمد تربیت کرد که در میدان فقه و کلام و مباحث اخلاقی و اجتماعی زبانزد بودند و جامعه شیعی را به سمت اندیشه های ناب اسلامی هدایت کرد.

امام محمد باقر(ع) تشکیلات شیعی را از خطر انحطاط و نابودی زیر چرخ های حاکمیت امویان نجات داد و با در پیش گرفتن و آموختن خط و مشی تقیه، اندیشه های اعتقادی سیاسی شیعه را گسترش داد. همچنین الگوهای عملی درستی را به جامعه اسلامی معرفی کرد که در زمینه عبادت، زهد، کار و تلاش، علم و اخلاق و حضور مفید و سازنده در اجتماع کارآمد بود. [2]

اما امام محمدباقر(ع) پس از عمری تلاش در میدان بندگی خدا و زنده کردن دین و گسترش علم و فعالیت های اجتماعی، در هفتم ذی الحجه سال 114 به شهادت رسید.

بین مناسبت پایگاه نقدی بر اقتصاد ، سالروز شهادت پنجمین اختر تابناک آسمان ولایت حضرت امام محمد باقر (( علیه السلام )) را خدمت شما دوستاران آن امام بزرگوار تسلیت عرض می نماید.

پی نوشت:

[1]. رسول جعفریان، حیات فکری و سیاسی امامان شیعه ، ص 294.

[2]. . احمد ترابی، امام باقر(ع)، جلوه امامت در افق دانش، ص 22.

تهیه و تنظیم : مهدی حیدرپور

مدیر پایگاه خبری نقدی براقتصادایران


بازنشر این مطلب در سایت خبری حرف تو

باز نشر این مطلب در سایت خبری تازه های آنلاین

نظرات  (۳)

۱۶ مهر ۹۳ ، ۲۳:۲۷ گلستان بلاگ

سلام

با تشکر از مطلب خوب و ارزشمند شما

این مطلب با نام خودتان در گلستان بلاگ منتشر شد.

http://golestanblog.ir/%DA%AF%D8%B0%D8%B1%DB%8C-%D8%A7%D8%B2-%D9%81%D8%B6%D8%A7%DB%8C-%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF%DB%8C-%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%B2%D9%85%D8%A7%D9%86-%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%85/

منتظر مطالب بعدی شما هستیم.

سلام
تشکر از شما به خاطر ارسال مطلبتان به سایت "حرف تو"
" نگاهی بر فضای فرهنگی و اخلاق اسلامی در زمان امام پنجم "
با آدرس: http://harfeto.ir/?q=node/34860
در این سایت انتشار یافت.
چشم به راه مطالب خوب شما هستیم.
هدیه سایت "حرف تو" به شما:
"امام
باقر (علیه‌السّلام): از سستی و بی‌قراری بپرهیز، که این دو، کلید هر بدی می‌باشند، کسی که سستی کند، حقی را ادا نکند، و کسی که بی‌قرار شود، بر حق صبر نکند."
یا علی
سلام
اتفاقی لینکتون رو در توبنویس دیدم
شب شهادت امام باقر علیه السلام استفاده کردیم از مطلبتون
ممنون بابت مطلب
پاسخ:
تشکر از بذل توجه شما دوست بی همتا

ارسال نظر

ارسال نظر آزاد است، اما اگر قبلا در بیان ثبت نام کرده اید می توانید ابتدا وارد شوید.
شما میتوانید از این تگهای html استفاده کنید:
<b> یا <strong>، <em> یا <i>، <u>، <strike> یا <s>، <sup>، <sub>، <blockquote>، <code>، <pre>، <hr>، <br>، <p>، <a href="" title="">، <span style="">، <div align="">
تجدید کد امنیتی