سردبیرآزاداندیش

۱۱ مطلب با موضوع «پرونده توافق هسته ای» ثبت شده است

در پرونده هسته‌ای ایران و در تمام طول مذاکرات ایران با گروه 1+5 سعی بر این بوده که ثابت شود جمهوری اسلامی ایران هرگز به‌دنبال استفاده از فناوری هسته‌ای در موضوعات نظامی نبوده است؛ و ایران از همان ابتدا نیز بیان کرده است که در دکترین نظامی ما و در سیستم بازدارندگی ما هرگز بمب اتم جایگاهی ندارد. متاسفانه آژانس بعضا با گزارشات دوپهلوی خود این ذهنیت را به وجود آورده تا سایر کشور‌ها نگاهی غیر از صلح‌آمیز بودن مسائل هسته‌ای نسبت به ایران داشته باشند. حال با به نتیجه رسیدن برجام»آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اعلام کرد، هیچ نشانه‌ای از فعالیت هسته‌ای مشکوک در ایران پس از سال 2009 وجود ندارد.

« این روایت این روزهای آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و کشورهایی است که سال‌ها بر طبل فعالیت غیرصلح آمیز هسته‌ای ایران کوبیدند و امروز تمام آنها اظهارات خود را پس گرفته و به صلح‌آمیز بودن این فعالیت‌ها اعتراف می‌کنند.

هدف از تصویب اصل 77 قانون اساسی حمایت، حراست و مراقبت از حقوق ملت است که نمایندگان مردم درخانه‌ی‌ ملت روابط حقوقی تعهدآور برای کشور را با لحاظ منافع و مصالح ملی، مقتضیات داخلی و شرایط بین‌المللی در تصدیق با مقررات مادر نسبت به ارزیابی مصادیق مختلف حقوقی از جمله تعهدنامه‌ها، مقابله‌نامه‌ها و قراردادها اظهارنظر نموده و درصورت تضمین مصالح کشور و مردم نسبت به تصویب آن اقدام می‌نمایند.

اما کارشناسان مسائل سیاسی می‌گویند: مجلس تنها نهاد بررسی‌کننده درباره برجام و توافقات نیست، چرا که شورای عالی امنیت ملی هم صاحب حق است و به موضوع ورود دارد. علاوه براین ارائه‌ی لایحه از اختیارات دولت است و مجلس نمی‌تواند دولت را ملزم به ارائه‌ی لایحه کند، مگر اینکه واقعا دولت برای رسیدگی به آن به تاییدیه مجلس نیاز داشته باشد که در این صورت دولت به تشخیص خود لایحه را به مجلس ارائه می‌کند و مجلس به آن رسیدگی خواهد کرد.

در تکمیل مقدمه‌ی عنوان‌شده بایستی به این نکته اشاره کرد که: بررسی برنامه‌ی جامع اقدام مشترک حالا جدی‌تر از هر زمان دیگری در دستور کار مجلس است. پیش‌تر قرار بود کمیسیون امنیت ملی به بررسی ابعاد پیدا و پنهان دستاورد هسته‌ای دولت یازدهم و تیم هسته‌ای بپردازد. کمیسیونی که در آئین‌نامه داخلی مجلس، شرح وظایفش این‌گونه معرفی شده:»کمیسیونی برای انجام وظایف محوله در محدوده سیاست و روابط خارجی، سیاست داخلی، شوراها، شهرداری‌ها، اطلاعات و امنیت داخلی، دفاع و امنیت خارجی و ثبت‌احوال«.

نخستین جرقه‌ی مذاکرات در زمانی رخ داد که آقای روحانی در حاشیه نشست عمومی سازمان ملل با برخی از سران کشورهای جهان درباره‌ی پرونده هسته‌ای ایران گفت‌وگو کرد و شرایط را برای آینده مهیا کرد. پس از آن گفت‌وگوی تلفنی اوباما و حسن روحانی صورت گرفت که در نوع خود اقدام مهمی درباره سیاست‌های جدید ایران در عرصه بین‌المللی به‌شمار می‌رفت. سپس ایران و قدرت‌های جهانی در ژنو به توافق اولیه دست پیدا کردند و باب جدیدی در مذاکرات هسته‌ای ایران باز شد.

مذاکرات همچنان ادامه پیدا کرد تا در لوزان سوئیس دو طرف روی آناتومی و اسکلت توافق نهایی اجماع کردند و شاکله‌ی اصلی توافق نهایی شکل گرفت. درتکمیل مقدمه عنوان شده بایستی به این نکته اشاره نمودکه، به محض اعلام توافق هسته‌ای تحت عنوان جمع‌بندی مذاکرات در 14‌ژوئیه 2015، طرف‌های غربی و به‌ویژه آمریکایی به انحای مختلف رسمی و غیررسمی تمایل خود را مبنی بر تسری آثار مذاکرات و توافق اخیر در موضوع هسته‌ای با ایران به سایر حوزه‌ها به ویژه پرونده‌های منطقه‌ای نشان دادند.

طی روزهای اخیر دولتمردان آمریکایی درباره آثار توافق هسته‌ای بر جنبه‌های منطقه‌ای آن بیشتر تاکید کرده و این کلیدواژه را به کار گرفته‌اند که توافق هسته‌ای موجب خاورمیانه‌ای امن در آینده خواهد شد در واقع این اظهارنظرهای مسئولان آمریکایی ناظر بر انتظارات، کارکردها و مطلوبیت‌هایی است که برای توافق هسته‌ای از سوی آنها در حال تولید است.

 بالاخره پرونده‌ی هسته‌ای ایران پس از سال‌ها فراز و نشیب، وهفته‌ها چشم‌انتظاری روز 23 تیرماه ایران و اعضای 1+5 به توافق رسیدند و به این ترتیب چندین سال هزینه‌سازی بی‌مورد برای اثبات حقانیت جمهوری اسلامی به پایان راه خود رسید اما این توافق دستاورد‌های بسیار زیادی دارد که عدم وصول به آن می‌توانست شرایط گذشته و پیامدهای ناشی از آن را همچنان ادامه دهد.

به عبارتی دیگر‌، این دستاورد بزرگ، گذشته از آنکه افق‌های امیدوار‌کننده‌ای پیش روی مسائل سیاسی و اقتصادی کشور قرار می‌دهد، دغدغه‌های فراوانی نیز ایجاد می‌کند که باید برای رفع آنها وسواس و دقت نظر زیادی به‌خرج داد. به عنوانی دیگر پیش از رسیدن به توافق درخصوص تاثیر آن و رفع تحریم‌ها بر مسائل سیاسی و اقتصادی کشور یا بازشدن فضای تعاملات سخن‌های فراوانی گفته شده است. بنابراین لازم است پیامد بلندمدت توافق را جدی‌تر در نظر داشته باشیم.

توافق قطعا در حوزه‌های اقتصاد، روابط در سطح منطقه و بازترشدن فضای مناسبات پیامدهای قابل توجهی خواهد داشت. در این خصوص بایستی اذعان نمود، اکنون که با حمایت‌های مقام معظم رهبری، توافق به‌دست آمده، پیروزی بزرگی نصیب ملت و کشور شده اما حساسیت‌های دوران پس از توافق و لغو تحریم‌ها بیشتر از گذشته خودنمایی می‌کند.

این روزها بحث رفع تحریم‌های بین‌المللی در تمام سطوح کشور اثرات مثبتی داشته و فعالان حوزه‌های مختلف با خوش‌بینی از آینده نزدیک سخن می‌گویند. در این خصوص بانکداران و فعالان بازار پولی نیز از کاهش هزینه‌ها و سرعت در تبادلات مالی بین‌المللی سخن می‌گویند از طرفی فعالان اقتصادی و تجار و بازرگانان نیز از رفع تحریم سوئیفت(جامعه جهانی ارتباطات مالی بین بانکی) ابراز خوشحالی کرده و از تسهیل تبادلات مالی با بانک‌های خارجی در واردات و صادرات سخن می‌گویند.

در تکمیل مقدمه عنوان‌شده بایستی به این نکته اذعان نمود، سال‌ها از درآمدهای نفتی غیرقابل تصور برخوردار بودیم، اما مع‌الاسف پابه‌پای افزایش درآمدهای نفتی هم‌ وابستگی بودجه به نفت افزایش‌ یافت، هم برتعداد و حجم شرکت‌های دولتی اضافه‌ شد، هم کسر بودجه‌های دولتی افزون‌شد، رشد اقتصادی سقوط کرد و هم بیکاری افزایش پیدا کرد.

پرواضح است ایران قرار نیست برنامه هسته‌ای غیرصلح آمیز داشته باشد. اهم سیاست هسته‌ای کشور را هم مقام معظم رهبری ازابتدا اعلام کرده اندو دولت‌های مختلف چه در زمان آقای‌هاشمی، رئیس دولت اصلاحات و چه حتی در زمان آقای احمدی‌نژاد و همین‌طور حالا در زمان آقای دکتر روحانی رسما اعلام کردند که ایران در پی برنامه صلح‌آمیز هسته‌ای است. گزارش‌های متعددی هم که آژانس در ۱4 سال اخیر از برنامه هسته‌ای ارائه داده، تایید کننده سیاستی است که ایران اعلام کرده است. بنابراین ممکن است اتفاقاتی از این دست بیفتد که مثلا یکسری گروه‌ها، اطلاعات نادرستی را در اختیار آژانس قرار دهند که در ایران یکسری فعالیت‌های مشکوک انجام می‌شود. آژانس اطلاعاتی که به دستش رسیده را در میان می‌گذارد. اگر این اطلاعات مستند باشد و قابل ارائه و قابل قبول، طبیعتا ایران با آژانس وارد مذاکره می‌شود و سعی می‌کند ابتدائا آنها را قانع کند که اطلاعات نادرست است یا  دسترسی‌ها و بازرسی‌هایی را به آژانس دهد که ابهامات پیش آمده برای آنها برطرف شود. یکسری اطلاعات به دست آژانس می‌رسد که هیچ منشا و منبع مشخصی ندارد. از این اطلاعات هم به صورت روزانه بسیار به دست آژانس می‌رسد  که آژانس آنها را مطرح نمی‌کند و حتی اگر روزی بخواهد مطرح کند باید دلایل کافی ارائه دهد که ایران بپذیرد. پس بنابراین با هر گزارش و هر درخواستی قرار نیست که ایران اجازه دسترسی و بازرسی به آژانس را بدهد.