همانگونه که شما خواننده گرامی درجریان هستید،بازار جهانی نفت به دلیل کاهش اخیر قیمت هر بشکه نفت مثلا برای نفت برنت 83دلار، دچار آشوب و کشمکش شده است؛ دغدغه و عصبانیت گسترده‌ای ایجاد شده و بسیاری از ناظران در نگرانی به‌سر می‌برند که جهت بازار نفت به کدام‌سو می‌رود.
از ابتدای سال 2013 کارشناسان موسسه «فکت گلوبال انرژی» سرگرم گفت‌وگو درباره کاهش قیمت نفت هستند. ما انتظار داشتیم این اتفاق در سال 2015 بیفتد، اما چندماهی زودتر افتاد!
دراین بین پایگاه تحلیلی نقدی براقتصادایران به عوامل چهارگانه موثر بربازارنفت پرداخته است که در ادامه می خوانیم
طبق نظرتحلیلگران اقتصادی چهاردسته عوامل مهم را می‌توان معرفی کرد که روی بازار جهانی نفت تاثیر می‌گذارند:
1- عوامل اساسی و موثر بر عرضه و تقاضا
2- عوامل سیاسی ، روانی
3- عوامل تکنیکی یافنی
4- عوامل معادلات بورس
1. عوامل اساسی و موثر بر عرضه و تقاضا: همانطور که از اسمش پیداست جزو عوامل اساسی هستند و اثراتشان بلندمدت و پایه‌ای است و در واقع چارچوب بازار را مشخص می‌کنند.
2. عوامل سیاسی، روانی: که اثراتشان میان‌مدت است و تا وقتی‌که آن پدیده سیاسی فعال و موثر است وجود دارد و می‌توانند باعث افزایش تقاضا یا کاهش عرضه شوند و عرضه و تقاضا را تحت‌تاثیر قرار دهند.
3. عوامل تکنیکی یا فنی: که باز اثراتشان کوتاه‌مدت‌تر است و باز می‌توانند عرضه و تقاضا را تحت‌تاثیر قرار دهند.
4. پدیده‌ای که قدری جدیدتر است، بورس معاملات کاغذی نفت است که از دهه70 به بعد، وارد این بازارها شده و مقدار معاملات هم روزبه‌روز بیشتر شده و این بورس اثر سایر بازارها را به بازار نفت منعکس می‌کند. ممکن است در آنجا اثر خود بازار نفت روی قیمت نفت منعکس شود یعنی مثلا تلقی عوامل بازار این باشد که در بلندمدت قیمت جهانی نفت افزایش پیدا می‌کند و طبعا یک عده پالایشگر می‌خواهند تا آن اتفاق نیفتاده، بروند نفت موردنیاز آینده‌شان را بخرند و قرارداد ببندند که این به خود بازار نفت مربوط است.
ولی اینکه اثر بازارهای دیگر روی بازارهای نفت منعکس می‌شود؟ یعنی اینکه شما پولی دارید، نه پالایشگر هستید، نه احتیاج به پول نفت دارید، پولتان دست یک شرکت سرمایه‌گذاری است، آن شرکت سرمایه‌گذاری هم می‌بیند بازارهای دیگر خراب است و پول‌ها را به بازار نفت می‌برد و قیمت در بازار آتی افزایش می‌یابد و روی قیمت روز هم تاثیر می‌گذارد. این مساله در دوره‌هایی اثربخش بوده، ولی اثراتش بلندمدت نیست و میزان اثربخشی هم خیلی بالا نیست.
مطالعاتی هم در این زمینه انجام شده است. مخصوصا در دوره 2004 تا 2008 که قیمت‌های جهانی نفت فوق‌العاده بالا رفت و عربستان‌سعودی و اوپکی‌ها ظرفیتی برای تامین بازار نداشتند، مرتبا این بحث خصوصا توسط وزیر نفت عربستان تکرار می‌شد و می‌گفت که اگر ما عرضه بیشتری نمی‌کنیم به این دلیل است که بازار کمبود عرضه ندارد، مشکل از بازار نیست، از عرضه و تقاضا نیست بلکه مشکل از این عامل چهارم است. در بازار آتی، بورس‌بازان پول‌ها را برده‌اند و معامله می‌کنند قیمت آتی بالا می‌رود و روی قیمت روز هم تاثیر می‌گذارد.
تهیه وتنظیم : مهدی حیدرپور
مدیرپایگاه نقدی براقتصادایران
