همان‌گونه که در جریان هستید اقتصاد ایران با فوران اولین چاه نفت در خرداد سال 1287 دچار وابستگی به درآمد نفت شد و تاکنون این وابستگی ادامه دارد. موضوع اقتصاد بدون نفت، موضوع مهمی است که همواره و پس از انقلاب، دغدغه‌ی جدی مقام‌معظم رهبری، مردم و مسئولان بوده است تا اتکای بودجه به نفت کاهش پیدا کند.
حال با گذشت بیش از یک قرن استخراج و صادر‌ات نفت، در دولت تدبیر و امید، عزم جدی برای کاهش وابستگی به درآمدهای نفت دراذهان عمومی مطرح شده است. حال تحلیل‌گران براین باوراند دولت یازدهم جهت اداره‌ی بهتر کشور هر چه زودتر بایستی این وابستگی را به پایان برساند چرا که با کاهش تدریجی قیمت نفت از یک سو بسیاری از بخش‌های دیگر که به درآمد نفت وابسته هستند و همین‌طور بخش بازرگانی دچار مشکل می‌شوند.
از سوی دیگر بودجه‌ی عمرانی دولت دچار مشکل می‌شود که در دوره‌ای کوتاه‌مدت منجر به کاهش سرمایه‌گذاری دولتی و در نتیجه منجر به کاهش نرخ رشد می‌شود. حال با کاهش قیمت نفت به دلیل مسائل سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، فرصتی به‌وجودآورده تا برای اقتصاد بدون نفت برنامه‌ریزی و تصمیمی جدی گرفته شود البته درست است که سال‌هاست بحث اقتصاد بدون نفت درکشور مطرح شده است اما طی دو دهه‌ی گذشته مسئولین دولت‌های قبل به دلیل وابستگی و جنبه درآمدزایی، این امر را اجرایی نکردند.
اما دولت یازدهم این اراده را در خود قرار داده است تا با یک برنامه هدفمند و کارشناسی شده به این وابستگی پایان دهد، ممکن است در ابتدا سخت باشد اما با وجود ظرفیت جغرافیایی، شرایط کشور از لحاظ ارتباطات و تعاملات منطقه‌ای در بین همسایگان، ظرفیت سرمایه انسانی و تنوع استعداد‌ها و خلاقیت‌ها، پتانسیل و توانمندی‌هایی که در کشور وجود دارد، که علاوه بر درون‌سازی اقتصاد کشور به این موفقیت دست یابیم. در این بین چندی پیش سخنگوی دولت در حاشیه جشن روز پژوهش در جمع خبرنگاران با اشاره به کاهش قیمت نفت گفت: در بودجه کل کشور کمتر از یک سوم منابع ما ناشی از منابع نفتی است که اگر این هم حذف شود، می‌توانیم با صرفه‌جویی و استفاده از دیگر ظرفیت‌ها کشور را اداره کنیم.
نوبخت افزود: جمهوری اسلامی ایران با وجود ظرفیت‌های مختلف با چالش‌های مختلفی نیز مواجه است و انتظار دولت از جامعه دانشگاهی و تحقیقاتی این است که پاسخ دهند چگونه می‌توانیم از این ظرفیت‌ها و فرصت‌ها در برابر ضعف‌های داخلی و چالش‌های خارجی، سرافراز باشیم و به توسعه برسیم. حال با توجه به عزم دولت، اگر بتوانیم نفت را کنار بگذاریم یا اتکایمان را به حداقل برسانیم و در مقابل داشته‌های دیگرمان را به فعلیت برسانیم می‌توانیم از این وضعیت بیرون بیاییم و باید این حقیقت را پذیرفت؛ اقتصاد تک‌پایه‌ای نمی‌تواند دوام آورد.
به نظر نگارنده"مهدی حیدرپور" این فرصت خوبی است که برنامه‌ریزی کنیم.همان فرصتی است که در دوران جنگ داشتیم و توانستیم بدون اتکا به شرق و غرب خود را اداره کنیم و امروز بنیه دفاعی‌مان یکی از عوامل بازدارنده در سطح منطقه و دنیاست.
بنابراین اقتصادمان را هم می‌توانیم بر همین اساس پایه‌ریزی کنیم و کاملا متکی به داشته‌های خودمان باشیم. اما هنوز مشخص نیست دولت روحانی که با وعده بهبود استانداردهای زندگی مردم روی‌کارآمده، با رفع تحریم‌ها بتواند شرایط را به‌نفع خود تغییر دهد یا با کاهش قیمت نفت شرایط را برای روی‌کار آمدن محافظه‌کاران هموار خواهد کرد.
تهیه وتنظیم : مهدی حیدرپور
مدیرپایگاه نقدی براقتصادایران
