پرواضح است، یکی از معضلات و دغدغه‌های ناتمام نظام بانکی کشور، بحث چک‌های برگشتی و در راستای آن دردسرهای موجود در حوزه رسیدگی به شکایات شهروندان درزمینه چک‌های برگشتی می‌باشد.
در این خصوص بانک مرکزی ازیک سو جهت رفع بی‌اعتمادی در بازار و اقتصاد کشور واز سویی دیگرجهت انظباط درصدور چک، طرح چکاوک را معرفی کرد.
درتشریح طرح چکاوک، بایستی گفت، سامانه چکاوک آخرین حلقه از نظام پرداخت الکترونیکی است که مبادله، پایاپای و پردازش و کارسازی چک‌ها را به‌صورت الکترونیکی بین بانک‌های کشور برعهده دارد.
در سال‌های اخیر با رشد و نفوذ شگرف پرداخت‌های کارتی و حوالجات الکترونیکی، بخش بزرگی از پرداخت‌های کشور از طریق سامانه‌هایی نظیر شتاب، شاپرک، ساتنا و پایا انجام می‌شود، لیکن چک به‌عنوان ابزاری برای پرداخت‌های تجاری همچنان واجد اهمیت بسزایی بوده و الحاق آن به نظام پرداخت الکترونیکی کشور ضرورتی اجتناب‌ناپذیر به‌شمار می‌رود.
دراین بین روابط عمومی بانک مرکزی هدف از معرفی و اجرای سامانه چکاوک را این گونه معرفی کرد که: هدف اول تسهیل و تسریع در مبادلات مبتنی بر چک است. چکاوک، با الکترونیکی شدن گردش چک بین بانک‌های کشور، فاصله جغرافیایی میان استان‌های کشور را از میان برداشته و کارسازی چک‌های بین‌بانکی را در سراسر کشور ظرف مدت یکسان انجام می‌دهد.
همچنین با استقرار کامل چکاوک در کشور، مدت زمان تسویه و کارسازی چک‌های واگذار شده به بیست و چهار ساعت کاری و حتی کمتر کاهش می‌یابد. هدف دوم نظارت‌پذیر شدن مبادلات چک و پایش دقیق آنها به‌صورت الکترونیکی است تا اطمینان عمومی نسبت به استفاده از این ابزار ارتقا یابد.
به‌دلیل تمام الکترونیکی‌شدن مبادلات چک و حذف گردش لاشه چک بین واحدهای بانک‌های مختلف، زمینه برخی از سوء‌استفاده‌ها از این ابزار از میان رفته و با اعمال کنترل دقیق بر حجم تعهدات بین بانک‌ها از طریق نمایشگرهای پایش مبادلات، اضافه برداشت بانک‌ها از بانک مرکزی و خلق پول بدون پشتوانه، که در نهایت به افزایش بی‌رویه نقدینگی و تورم منجر می‌شود، تا حد زیادی کنترل و مدیریت خواهد شد. دراین خصوص تحلیلگران اقتصادی ضمن اذعان به این نکته که سامانه چکاوک یک انضباط ویژه برای صدور چک درکشور می‌باشد، بر این باورند، گر چه حجم مبادلات چک بسیار کمتر از تعداد تراکنش‌های سامانه‌هایی نظیر شتاب و شاپرک است. اما نظر به لزوم پردازش فیزیکی چک در مبدا و کنترل انسانی اقلامی نظیر صحت امضا و پشت‌نویسی، چکاوک یکی از پرچالش‌ترین و پیچیده‌ترین سامانه‌های الکترونیکی کشور به‌شمار می‌رود، و راه‌اندازی ان مستلزم تمهیدات لجستیکی فراوان در حدود 22 هزار شعبه و آموزش قریب به 200 هزار نفر از کارکنان بانک‌هاست که ابعادی ملی و کم سابقه را در میان تمامی سامانه‌های الکترونیکی کشور و منطقه نشان می‌دهد.
در پایان و به نظر نگارنده"مهدی حیدرپور "درست است که چند وقتی است مشکلاتی در سامانه طرح چکاوک پیش آمد، اما باید توجه داشت که در اجرای هر سامانه‌ای در عمل، مشکلات و مسائلی بروز می‌کند که از دامنه برنامه‌ریزی و حتی تجربیات پیشین نیز خارج است؛ لیکن هراس از این امر نباید توسعه و بهسازی سامانه‌های جدید و موجود را متوقف نماید؛ چراکه رکود و توقف در ایجاد سامانه‌های جدید بانکی، منجر به رکود در تمامی فعالیت‌های اقتصادی و آسیب‌پذیری آنها می‌گردد.
اما بانک مرکزی نیزحداکثر تلاش خود را به منظور پایداری و ارتقای کیفیت خدمات و نیز برخورد مناسب با بانک‌هایی، که به هر دلیل در ارائه خدمات خود نارسایی داشته‌اند، مصروف داشته و در صورت لزوم نسبت به معرفی بانک‌هایی که از ارائه خدمات مناسب ناتوانند، اقدام مناسبی رااتخاذنماید تا شاهد بروزبی اعتمادی در بازار و اقتصاد کشور نباشیم.
