پایگاه فرهنگ مالیاتی کشور،همان گونه که درجریان هستید این روزها بازار اخبار مالیاتی داغ است، از افزایش مالیات بر ارزش افزوده، ورود نهادهای خاص از جمله آستان قدس به لیست بلندبالای سازمان مالیاتی گرفته تا گلایه از پرداخت نکردن مالیات توسط 40 درصد تولید ناخالص داخلی.
دراین خصوص چندی پیش حضرت آیت الله خامنه‌ای رهبر معظم انقلاب اسلامی، در دیدار هزاران نفر از قشرهای مختلف مردم استان آذربایجان شرقی، ضمن تشکر و قدردانی فراوان از حضور پرشکوه ملت بزرگ ایران در راهپیمایی 22 بهمن امسال، در سخنان مهمی، به تشریح شرایط اقتصادی کشور و همچنین راهکارهای علاج مشکلات، بویژه ضرورت اجرای سیاستهای اقتصاد مقاومتی پرداختند و فرمودند: موضوع مالیات بسیار مهم و مالیات یک فریضه است.
درتکمیل مقدمه مطرح شده بایستی به این نکته اشاره نمود که دیگر در دنیای امروزی دولت ها و ملت هایی توسعه یافته تر و مرفه تر هستند که بیشترین میزان مالیات دریافت می شود و "این مالیات ها در یک سیستم شفاف اقتصادی قابل رصد است" و فرار مالیاتی در صورت تحقق جریمه هایی بسیار سنگین دارد که اساسا بسیاری به دلیل همین عواقب و رسوایی ها، عطای چنین مساله ای را به لقای آن می بخشند.
اما در کشور ما در نیم قرن گذشته و همزمان با باز شدن پای منابع در آمدی نفتی به بودجه، مساله پرداخت مالیات به درآمدی حاشیه ای برای دولت تبدیل شده است و امروز اگر اراده ای برای بازگرداندن این مساله از حاشیه به متن در آمدهای دولت در میان باشد، باید همراه با یک برنامه ریزی دقیق و کارشناسانه فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و سیاسی گسترده صورت گیرد تا فرهنگ آن میان مردم جا بیفتد ، اما پیش از جا افتادن فرهنگ پرداخت مالیات در بین مردم ، چند الزام و گام مهم باید از سوی حکومت برداشته شود.
در این راستا به نظر می رسد چالش نخست در افزایش مالیات ها و کاهش وابستگی بودجه عمومی به نفت و افزایش سهم مالیات در آن، شفاف سازی اقتصادی باشد.
شفاف سازی به آن معنا است که هیچ بنیاد، سازمان و نهادی که بیلان مالی دارد نباید حساب و کتابش محرمانه و سری باقی بماند و حساب همه نهادهای اقتصادی و غیر اقتصادی بدون استثناء باید شفاف باشد.
هم اکنون برخی نهادها و بنیادهای اقتصادی و حتی غیر اقتصادی که دهها هزار میلیارد سرمایه در گردش دارند از پرداخت مالیات و حساب دهی به نهادهای اقتصادی رسمی معاف هستند، بدون تردید نمی توان انتظار داشت در سیستمی اقتصادی با شرایط کنونی ایران فرهنگ سازی پرداخت مالیات مادامی که دانه درشت ها از پرداخت آن معاف هستند یا فرار می کنند محقق شود.
از همین‌رو، بسیاری از کشورهای جهان به‌منظور اصلاح نظام مالیاتی خویش و حمایت از فعالیت‌های سرمایه‌گذاری و تولیدی، مبنای درآمدهای مالیاتی خویش را از درآمد به مصرف منتقل کرده و بیشترین درآمد مالیاتی را از مالیات بر مصرف کسب می‌کنند.
این درحالی است که بررسی ترکیب درآمدهای مالیاتی در ایران، نشان‌دهنده سهم پایین مالیات بر مصرف و فروش از کل درآمدهای مالیاتی است.
در پایان و به‌نظر نگارنده" مهدی حیدرپور"مشکل فرار از مالیات از عمده‌ترین مشکلات نظام مالیاتی در هر جامعه‌ای است، با این حال بایستی اذعان نمود، درحال حاضر اقتصاد کشور دچار پدیده نامیمونی است و آن بحث فعالیت‌های غیرقانونی و بعضا قانونی است که به‌صورت رسمی نظارتی بر میزان گردش مالی فعالیت‌های اقتصادی وجود ندارد که به تبع آن فرارهای مالیاتی رقم می‌خورد. پس دولت باید سازوکاری فراهم کند که فعالیت‌های اقتصادی زیرزمینی و گردش منابع مالی و سهم اثرگذاری که در فعالیت‌های اقتصادی را شناسایی کند.
تهیه وتنظیم: مهدی حیدرپور
