در پرونده هستهای ایران و در تمام طول مذاکرات ایران با گروه 1+5 سعی بر این بوده که ثابت شود جمهوری اسلامی ایران هرگز بهدنبال استفاده از فناوری هستهای در موضوعات نظامی نبوده است؛ و ایران از همان ابتدا نیز بیان کرده است که در دکترین نظامی ما و در سیستم بازدارندگی ما هرگز بمب اتم جایگاهی ندارد. متاسفانه آژانس بعضا با گزارشات دوپهلوی خود این ذهنیت را به وجود آورده تا سایر کشورها نگاهی غیر از صلحآمیز بودن مسائل هستهای نسبت به ایران داشته باشند. حال با به نتیجه رسیدن برجام»آژانس بینالمللی انرژی اتمی اعلام کرد، هیچ نشانهای از فعالیت هستهای مشکوک در ایران پس از سال 2009 وجود ندارد.
« این روایت این روزهای آژانس بینالمللی انرژی اتمی و کشورهایی است که سالها بر طبل فعالیت غیرصلح آمیز هستهای ایران کوبیدند و امروز تمام آنها اظهارات خود را پس گرفته و به صلحآمیز بودن این فعالیتها اعتراف میکنند.
در تکمیل مقدمه عنوانشده بایستی اذعان نمود مهمترین و تاثیرگذارترین گزارش آژانس انرژی اتمی در طول 57 سال رابطه ایران و این نهاد بینالمللی منتشر شد. گزارشی که میتواند پرونده 12ساله مسائل ایران و آژانس را ممهور به مهر پایان کند و پروندهای پیچیده را ببندد. به واقع پس از انتشار گزارش آژانس، آمریکا که عضو ثابت متهمکردن ایران به فعالیتهای غیرصلح آمیز هستهای بود به سرعت اظهارات و ادعاهای گذشته خود را پس گرفت. دولت آمریکا اعلام کرد با توجه به گزارش مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی، آماده است که پرونده ابهامات فعالیت هستهای ایران یا پرونده »جنبههای نظامی احتمالی« این برنامه را ببندد.
مارک تونر، یکی از سخنگویان وزارت خارجه آمریکا گفت که گزارش آژانس، ابهامات و سوالات باقی مانده درباره برنامه اتمی ایران را بهخوبی پاسخ داده است. او گفت که آمریکا و پنج کشور دیگری که در مذاکرات اتمی با ایران مشارکت داشتند در جلسه شورای حکام آژانس در روز 15دسامبر با مختومه شدن این پرونده موافقت خواهند کرد تا بتوانیم بر اجرای توافق جامع اتمی متمرکز شویم. تونر تصریح کرد که گزارش آژانس با ارزیابی اطلاعاتی آمریکا که برنامه تسلیحات اتمی ایران در سال 2003 متوقف شده بود، همخوانی دارد.
وی همچنین به این نکته اشاره کرد که توافق جامع اتمی میان ایران و گروه 1+5 شفافیت و دسترسی لازم را برای اقدام فوری در صورت تکرار چنین فعالیتهایی در ایران فراهم میکند. در این بین رئیس سازمان انرژی اتمی نیز پس از انتشار گزارش آژانس گفت: براساس گزارش آمانو، دیگر راهی برای بازنگهداشتن پرونده فعالیتهای گذشته و حال هستهای صلحآمیز کشورمان (PMD) وجود ندارد. دراین خصوص علیاکبر صالحی چندی پیش اظهار کرد: با توجه به تجربهای که از فعالیت 5 ساله به عنوان نماینده ایران در آژانس دارم این گزارش ملغمهای از گزارشهای گذشته و وصله پینه کردن بسیاری از مسائل گذشته و حال بود تا به هر حال گزارش را پر کنند. به واقع آنان به نحوی خواستهاند خودشان را هم تبرئه کنند به این مفهوم که اگر ادعایی کردهاند بر این اساس بوده است و حالا دیگر از آن عبور کنیم.
مهم این است که در چنین مسائلی سند باید ارائه شود و مهمترین سند برگرفته از نمونه برداریهاست در حالیکه در نمونهبرداری ها هیچ چیزی ندیدهاند. در این بین کارشناسان مسائل سیاسی ابرازداشته اندگزارش اخیر مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی درباره موضوع مطالعات ادعایی نظامی، موسوم به پیامدی، در مقایسه با سایر گزارشهای آمانو، فاصله بیشتری از لحن دوپهلوی معمول گزارشها داشته و سعی شده در راستای حل مسئله گام بردارد. در گزارشهای سابق مدیرکل، همواره در بند آخر ابهاماتی باقی میماند اما اینبار این گزارش، وضوح بیشتری دارد و تاکید بر انجام تعهدات ایران براساس نقشه راه میان دو طرف، از نقاط مثبت گزارش است.
بههرحال مذاکرات هستهای در دولت جدید از سال 92 آغاز شد و در مسیر گفتوگوی مستقیم با ایالات متحده و کشورهای اروپایی، فضای گذشته میان طرفین تا حد زیادی از میان رفت.
در پایان و به نظرنگارنده:"مهدی حیدرپور"این گزارش فقط یک انتخاب جلوی پای شورای حکام میگذارد و آنهم مختومهکردن پرونده پیامدی است. بحث پیامدی دیگر به تاریخ پیوسته و ما این مرحله بسیار سخت در کار با آژانس را پشت سر گذاشتهایم. این گزارش نتیجه یکی از پیچیدهترین مذاکرات دیپلماتیک بینالمللی بود« اما به نظر میرسد باید تا 24 آذر منتظر ماند و دید که آیا تلاشهای دیپلماتیک مذاکرهکنندگان هستهای منجر به توقف مسائل گذشته میشود تا بهدنبال آن، توافق وین اجرائی و تحریمها برداشته شود.