طی 35 سالی که از انقلاب ایران میگذرد ما شاهد فراز و نشیبهای زیادی میان ایران و عربستان بودیم که علیرغم تمام تیرگیهایی که وجود داشته اما هرگز به قطع روابط به غیر از یک مورد و آن هم به صورت مقطعی منجرنشده است.
اما به هر حال ایران و عربستان هر دو کشورهای قدرتمند منطقه هستند که در کنار هم طبیعتا پتانسیل رقابت را افزایش میدهد در تکمیل مقدمه عنوانشده بایستی به این نکته اشاره نمودکه: روابط ایران و عربستان در منطقه خاورمیانه پیچیده و تعیینکننده است. روابط این دو کشور مهم خاورمیانه همواره با چالشهای فراوانی روبهرو بوده است.
اکنون نیز بهخاطر مشکلاتی که در برخی از کشورهای منطقه بهوجود آمده این روابط از حساسیت بیشتری برخوردار شده و حتی در غرب هم این بحث وجود دارد که بسیاری از مشکلات منطقه به خاطرتیرگی روابط بین ایران و عربستان است.
در حال حاضر تعدد موضوعات تنشزا میان ایران و عربستان نسبت به دورههای قبل بهقدری زیاد است که در واقع از بعد انقلاب تاکنون پرتنشترین دوران سیاست خارجی را در برخورد با عربستان داریم. ریشهی کارشکنیهای عربستان را میتوان در بحث توافقات هستهای ایران جستجو نمود و هزینهای که این کشور برای کارشکنی در این موضوع انجام داد بر کسی پوشیده نیست. در واقع توافقات هستهای ایران شاه کلید نگرانیهای عربستان سعودی مبنی بر قدرتیابی ایران در منطقه بود،
این امر به موضوعات دیگر هم سرایت پیدا کرد و باعث شد که بحث توطئه نفتی مطرح گردد و عربستان صراحتا از سوی ایران متهم به کاهش قیمت نفت شد. اوج این کارشکنی را در زمان حمله عربستان به یمن میبینیم که پردهبرداری از سیاست خارجی تهاجمی عربستان سعودی در منطقه است. از اینرو با مرور تنشهای ایجاد شده میان دو کشور درمییابیم که مسیر روابط ایران و عربستان در حال انتقال به دوره جدیدی است، که خروجی آن میتواند یا فرآیندهای تعاملبخشی و یا فرآیندهای تقابل بخشی باشد و البته بهنظر میرسد که با توجه به شرایط حاکم الگوهای تقابل بخشی بسیار بیشتر باشد.
بهعبارتی بایستی اذعان نمود: حوادث آینده در لبنان همچنین تحولات درباره عراق بعد ازسقوط صدام، تحولات افغانستان و جنبشهای عربی در منطقه در روابط ایران و عربستان تاثیر فراوانی گذاشته است. هرچند روابط ایران و عربستان در چند سال گذشته تا حدودی تیره شده است ولی این روابط ازاهمیت خاصی برخورداراست و ایران و عربستان باید در روابط خود نسبت به یکدیگر تجدید نظر کنند. بعد از فوت ملک عبدا... و روی کارآمدن ملک سلمان روابط ایران و عربستان تا حدودی تیره شده است.
در این خصوص کارشناسان مسائل سیاسی براین باورندکه: برای بهبود رابطه با عربستان چند اصل باید مورد توجه قرارگیرد. اولا عربستان و ایران باید به این موضوع توجه داشته باشند که روابط متعادل برای هر دو کشورمفید است و روابط خصمانه برای هر دو ضرر دارد زیرا ایران توان نفوذ و تبلیغات در کشورهای منطقه را دارد و عربستان نیز امکانات مالی فراوانی در اختیاردارد، لذا در صورت ادامه روند فعلی وضعیت آنها بهبود نخواهد یافت. دوما برخی بر این باورند ادامه ادارهی عربستان با سیستم بسته فعلی وجود ندارد و عربستان از هم خواهد پاشید. بهنظر میرسد نحو برخورد با این موضوع نباید با تندی صورت گیرد زیرا باعث واکنش عربستان خواهد شد.
برکسی پوشیده نیست که دشمنان درصدد تسلط بر سرنوشت و ثروت ملتهای اسلامی هستند و آنچه امروز در ظاهر بهعنوان مبارزه با تروریسم رخ میدهد، در حقیقت ضربهزدن به کشورهای منطقه و همزیستی مسالمتآمیز است.
در پایان و به نظرنگارنده:"مهدی حیدرپور"حجم تنشهای کنونی به اندازهای است که حتی قابلیت بدترشدن شرایط را دارد، مگر اینکه دو طرف حاضر به انجام گفتگوهای خیلی صریح و جدی باشند. تنها در این صورت است که ما در چارچوب دیپلماسی برد برد شاهد خواهیم بود که مسیر گفتگوها در یک مسیر متعارف و منطقی انجام شود در غیر این صورت با حجم تنشهایی که در این مدت صورت گرفته و ذهنیت تصمیمگیرندگان عربستان سعودی نسبت به ایران حتی قابلیت بدترشدن روابط هم وجود دارد.