این روزها مجلس سنا پرمشغله است. بررسی گزینههای دونالد ترامپ برای وزارتخانههای مختلف در دستور کار است. دو وزارتخانه و یک سازمان بیش از بقیه نه تنها برای ایالات متحده که برای جهان اهمیت دارد. وزارت خارجه، وزارت دفاع و سازمان CIA، این سه بخش نقش کلیدی در سیاستهای راهبردی آمریکا برای مدیریت جهانی دارند. اما در بخش مهمی از این جریانات سیاسی دولت امریکا بحث برجام و حفظ آن برای ایران و امریکا مسئله مهمی است که به صورت دغدغهای جدی در مناسبات سیاسی در حال بحث و گفتگو است.
در تکمیل مقدمه عنوان شده بایستی اذعان نمود: از سال گذشته مناسبتی به مناسبتهای تاریخی کشور افزوده شد. 26 دیماه و »اجرائیشدن برجام«. پیش از آن البته این روز به مناسبت «فرار شاه از ایران» معروف بود. توافق ایران و کشورهای 1+5 بعد از 22 مذاکره متنی صدصفحهای به همراه چندین ضمیمه بود که در یک دادوستد دقیق در ازای ایجاد اطمینان از سوی ایران درباره برنامه هستهایاش، محدودیتها و توقفهایی دراینزمینه را میپذیرد تا در مقابل نیز تحریمهای هستهای ایران برداشته شود. از ابتدای مذاکرات هستهای مذاکرهکنندگان تاکید داشتند که تنها تحریمهای هستهای موضوع مذاکره است و تحریمهای اولیه و ثانویه آمریکا و تحریمهایی با بهانه حقوق بشر در این مذاکرات قابلگنجاندن نیست و اجازه دیگر و مذاکره دیگری میطلبد .
اما با انتخاب ترامپ ورق برگشت و کارشکنی در صدر این توافق هستهای از طرف آمریکا صورت گرفت و دغدغههای برای ایران به همراه داشت. دراین بین کاشناسان مسائل سیاسی اذعان نمودند بهنظر میرسد توافق وین یا برجام برای مواجهه با قانون تحریم داماتو یا آیسا راهحلی نیندیشیده بود. شاهد مثال آن هم دوگانگی در برخی موضعگیریهاست مبنی بر نقض برجام یا نقضنشدن آن.
از همینرو درخواست بررسی این موضوع در نشست کمیسیون مشترک مطرح شد درصورتیکه بهتر بود در زمان ابتدایی مذاکرات به این تحریم هم توجه میشد و درباره آن به نتیجهای میرسیدند. شاید کاستی دیگر این توافق را بتوان در بخش مربوط به تحریم موشکی دانست. این بند توافق نه میتواند این تحریم را بهکل حذف کند نه آنکه از کنارش بگذرد. به نظر میرسد تلاش برای رسیدن به جمعبندی بر سر این موضوع در حین مذاکرات درصورتیکه خود موضوعی مفصل بود موجب این مسئله شده است.
اما فارغ از این چند ایراد میتوان به دستاوردهای توافق خوشبین بود. حدود صد مورد تحریمی که در قالب قطعنامههای مختلف به کشور بار شده بود، با این توافق لغو شد؛ همچنین با برجام شش قطعنامهای که علیه ایران تصویب شده بود لغو شد، سیستم بانکی کشور امکان دستیابی به بازارهای مالی بینالمللی را دوباره به دست آورد و... علاوه بر اینها تصویر بدی که از کشور در جهان ترسیم شده بود، تغییر فاحشی پیدا کرد. حال دلواپسان و مخالفان برجام بدون توجه به دستاوردهای برجام در داخل مدام در حال سخنرانی و انتشار بیانه هستند که ما بایستی در اجرای برجام به نفع کشور عمل کنیم و کارخود را انجام دهیم و پایبند به این برجام نباشیم. جالب اینکه طرف مقابل امریکا خلاف این جریان ها عمل می کند و روز پنجشبه متیس گزینه ترامپ برای وزارت خارجه درباره برجام گفت: »از نظر من این توافق ناقص است و توافقی دوستانه نیست اما وقتی آمریکا قولی میدهد، ما باید به آن احترام بگذاریم، به آن پایبند باشیم و به همکاری با متحدانمان ادامه دهیم.
« آب سردی بر پیکر تمام دلواپسان برجام از تهران تا واشنگتن. این گزینه وزارت دفاع دولت ترامپ به لقب »سگ دیوانه« مشهور است، اما او هم حالا عاقل شده و میداند توافقی که راه صلح، همکاری و امنیت را با حضور چند کشور میپیماید نباید لغو شود. علاوه براین چندی پیش فرانسوا اولاند رئیسجمهور فرانسه در یک سخنرانی درباره موضوعات سیاست خارجی با اشاره به اینکه نخستین رئیسجمهور غربی بوده که در سال 2013 با حسن روحانی، رئیسجمهور ایران ملاقات کرده است، گفت:»برای حل مشکلات خاورمیانه باید با ایران صحبت کنیم.« اولاند به مناسبت آغاز سال نو میلادی در جمع نخست وزیران، وزرا و سفرای خارجی در پاریس ضمن قدردانی از فعالیتهای باراک اوباما در طول دوران ریاستجمهوریاش در آمریکا تاکید کرد: »توافق هستهای با ایران پس از اتمام دوران ریاستجمهوری باراک اوباما همچنان باید حفظ شود.«
در پایان و به نظر نگارنده"مهدی حیدرپور"اگر طرفهای مقابل بخواهند برجام مراحل خود را طی کند اما مخالفان و دلواپسان داخلی دوست دارند چوپ لای چرخ برجام بگذارند و افکارعمومی را مخدوش کنند. به عبارتی دیگراز برجام یک سال گذشته و همه توان مخالفان بدون توجه به دستاوردهای برجام بر هجمه به آن متمرکز است و این روند تا انتخابات ریاستجمهوری به اوج میرسد.