دونالد ترامپ، رئیسجمهور امریکا که بعد از تحلیف روز 20 ژانویه کارش را با دستورات بیسابقه برای برچیدن برخی قوانین و پیمانهای بینالمللی امریکا آغاز کرده است جمعه شب نیز یکی از فرامین جنجالی خود را امضا کرد؛ فرمانی علیه مهاجران و اقلیتها در امریکا که در آن ایرانیها و شهروندان شش کشور از ورود به امریکا منع میشوند. در این فرمان به فهرست »دولتهای حامی تروریسم«، کشورهایی که »تهدیدی فوقالعاده« بهشمار آمده و امریکا علیه آنها وضعیت اضطراری اعلام کرده و به کشورهای حاضر در فهرست »کشورها یا مناطق مایه نگرانی« وزارت امنیت داخلی قرار دارند، اشاره شده است. براساس متن نهایی این فرمان، صدور روادید برای اتباع کشورهای »مضر برای منافع امریکا« به مدت 90 روز تعلیق شده است. این بازه زمانی در پیشنویس فرمان 30 روز بود.
درتکمیل مقدمه عنوانشده بایستی اذعان نمود: عدهای حرکاتش را نمادین و موقتی میخوانند، برخی او را رئیسجمهوری میدانند که بلافاصله عمل به وعدههای انتخاباتیاش را آغاز کرده است. عصر جمعه به وقت ایالات متحده، قلم دونالد ترامپ در همان مسیری چرخید که شهروندان هفت کشور مسلمان نگران آن بودند: امضای دستوری برای حفاظت از امریکا در مقابل حملات تروریستی. براساس این دستور، ورود پناهجویان به امریکا به مدت 4 ماه معلق شد و بازدید شهروندان هفت کشور با اکثریت مسلمان از جمله ایرانیان به امریکا نیز به شکل موقت ممنوع شد. پایان سرزمین مهاجران؟
مهمترین بندهای موجود در متن این دستور به شرح زیر است:
1 - تعلیق برنامه اجازه ورود پناهندگان به امریکا برای 120 روز
2 - ممنوعیت ورود پناهندگان سوری تا زمان اعمال »تغییرات جدی« که »با منافع ملی سازگار است.«
3 - تعلیق 90 روزه ورود از عراق، سوریه و کشورهایی که »موضوع نگرانی« هستند. در این دستور مستقیما از ایران نام برده نشده اما به قوانینی اشاره میکند که احتمالا شامل حال ایرانیها هم خواهد شد.
4 - اولویتبندی ادعاهای پناهندگی در آینده »براساس سرکوب مذهبی« اگر شخص بخشی از یک اقلیت مذهبی در کشورش باشد.
5- تعلیق فوری برنامهای که به مهاجران اجازه میداد ویزای خود را بدون حضور در مصاحبه تمدید کنند. در حالی که تصور اولیه از تعداد روزهای اعمال محدودیت 50 روز بود اما اکنون این زمان به 90 روز افزایش پیدا کرده است و گفته میشود که احتمال قوی برای تمدید آن نیز وجود دارد.
6 کشوری که با استناد به قانون درج شده در این دستور شامل محدودیتها میشوند همگی کشورهای مسلمان هستند: ایران، عراق، لیبی، سومالی، سودان، سوریه و یمن. شان اسپایسر، سخنگوی کاخ سفید تدابیر تازه را »بررسی سختگیرانه« سابقه افراد توصیف میکند اما صدای اعتراض گروههای حقوق بشری که این دستور را تبعیضآمیز میخوانند بلند شده است.
انتقادها تنها به چهرههای سیاسی محدود نشده است و بنیانگذار فیسبوک و شماری از برندگان نوبل و دانشگاهیان برجسته در امریکا نیز به این روند اعتراض کردهاند. سیانان در گزارشی در این باره مینویسد: دونالد ترامپ خودکار خود را بر روی کاغذ رقصاند و به شکل موقت 134 میلیون نفر را از ورود به ایالات متحده در حذر داشت. برخی مقامهای کاخ سفید میگویند این حرکت ترامپ تازه ابتدای کار اعمال محدودیتهای گسترده بر مهاجران است. هنوز مشخص نیست که چند کشور دیگر به این لیست اضافه خواهند شد اما مقامهای نزدیک به کاخ سفید میگویند که ترامپ با سختگیری بسیار اسامی کشورهای دیگری را هم بررسی خواهد کرد. زمانی که از یک مقام کاخ سفید سئوال شد چه کشورهای دیگری احتمالا در لیست قرار خواهند گرفت، پاسخ داده شد: هدف ما امنکردن هر چه بیشتر امریکا است و در این مسیر دست به هرکاری میزنیم. هیچ ریسکی نخواهیم کرد. نام کشورهایی که طبق این قانون جدید شهروندان آنها اجازه ورود به امریکا را نخواهند داشت، در قانون مهاجرتی که مصوب سال 2016 است به عنوان کشورهای عامل نگرانی ثبت شده بودند. در این خصوص وزارت امور خارجه کشورمان با صدور بیانیهای، تصمیم تبعیضآمیز دولت آمریکا در ایجاد محدودیت سفر به آن کشور را توهینی آشکار به آحاد ملت ایران دانست.
به گزارش مرکز دیپلماسی رسانهای وزارت امور خارجه، متن بیانیه به این شرح است: «تصمیم دولت ایالات متحده در ایجاد محدودیت برای سفر مسلمانان به آمریکا- هرچند به صورت موقت سهماهه - توهینی آشکار به جهان اسلام و بهویژه به ملت بزرگ ایران است؛ و علیرغم ادعای مقابله با تروریسم و حفظ امنیت مردم آمریکا، بهعنوان هدیهای بزرگ به افراطیون و حامیان آنها در تاریخ ثبت خواهد شد. در شرایطی که جامعه جهانی نیازمند گفتوگو و تشریکمساعی برای برخورد ریشهای، فراگیر و همهجانبه با خشونت و افراطیگری است و در زمانی که مجمع عمومی ملل متحد پیشنهاد رئیسجمهوری اسلامی ایران برای مشارکت جهانی علیه خشونت و ترور (WAVE) را با اجماع به تصویب رسانده است، اقدام نسنجیده دولت آمریکا، با اعمال تبعیض جمعی علیه شهروندان کشورهای اسلامی، شکافها و گسلهایی را که افراطیون تروریست برای سربازگیری و فریفتن جوانان بهحاشیه راندهشده از آن استفاده میکنند عمیقتر میکند و زمینههای سوءاستفاده برای ترویج خشونت و افراط را تقویت مینماید. بهعلاوه در این تصمیم، گزارشهای نهادهای اطلاعاتی و امنیتی آمریکا و اظهارات قبلی مسئولان کنونی آمریکا که بر نقش دولت آمریکا و متحدین منطقهای آن در ایجاد و گسترش گروههای افراطی همچون داعش تأکید میکردند، به فراموشی سپرده شده است. دولت جمهوری اسلامی ایران برای پاسداری از حرمت و شان تمامی آحاد ملت بزرگ ایران در داخل و خارج از کشور، با رصد دقیق آثار کوتاه و میانمدت تصمیم دولت ایالات متحده بر اتباع ایران، اقدامات متناسب حقوقی، کنسولی و سیاسی معمول خواهد داشت و ضمن احترام به مردم آمریکا و تمایز میان آنها و سیاستهای خصمانه دولت ایالات متحده، برای حمایت از حقوق شهروندان خود تا زمان برطرفشدن محدودیتهای توهینآمیز ایالات متحده علیه اتباع ایران، اصل عمل متقابل را اجرا میکند.
تصمیم ترامپ باعث شد در سراسر دنیا واکنشهای زیادی ایجاد شود و حتی مردم آمریکا هم به تندروی ترامپ خرده گرفته و تجمعهای اعتراض آمیز به راه انداختند و یکی از کلیساها، اذان پخش کرد. برخی از روانشناسان معتقدند که ترامپ از لحاظ روانی مشکل دارد و بالاخره کار به جایی رسید که رئیسجمهور جدید آمریکا گفت: ظرف 90 روز صدور ویزا برای تمامی کشورها را از سر میگیریم. دونالد ترامپ در تلاش برای فرونشاندن واکنشها نسبت به دستور \"بررسی و کنترل شدید\" مهاجران و خارجیها تاکید کرد: زمانی که ظرف 90 روز آتی سیاستهای امنیتی مناسبی تعیین شوند، آمریکا صدور ویزا برای تمامی کشورها را از سر خواهد گرفت.