دومین سفر عربی حسن روحانی در عمر دولتش با مسقط آغاز شد و با کویت پایان یافت. او هفته گذشته سفری پنج‌ساعته به عمان داشت و در قصر‌العلم مسقط مورد استقبال رسمی سلطان قابوس پادشاه عمان قرار گرفت. مثل سفر قبلی، پادشاه مراسم استقبال را انجام داد و به نشانه‌ی دوستی دو کشور 21 گلوله توپ شلیک شد.
در این نشست مهم‌ترین مسائل دوجانبه، منطقه‌ای و بین‌المللی بررسی شد و پس از آن در نشست مشترک هیئت‌های عالی‌رتبه دو کشور، راه‌های تحکیم مناسبات و همکاری‌های تهران - مسقط مورد بحث و تبادل نظر قرار گرفت. رئیس‌جمهور علاوه بر دیدار با امیر عمان به دیدار عمیر کویت نیز طی هفته گذشته رفت و در آن نشست روحانی مهم‌ترین تحولات منطقه‌ای و به‌ویژه خطر تروریسم را مورد اشاره قرار داد و گفت: معضلات بزرگ منطقه مثل تروریسم خطری همگانی و فراگیر است و تنها راه مقابله و رفع آن، ایستادن همه کشورهای منطقه و همسایگان در کنار یکدیگر است و ضرورت دارد در برابر این معضل متحد باشند.
رئیس‌جمهوری همچنین بر ضرورت اتحاد و همبستگی کشورهای منطقه و پرهیز از شکاف و اختلاف تاکید کرد و گفت: امروز همه باید به‌عنوان برادران دینی و مسلمان کنار هم قرار گرفته و با تفکرات اختلافی مقابله کنیم و ضرورت دارد پیام راهگشای قرآن کریم که همانا اخوت و برادری اسلامی است را با قوت پیگیری کنیم. روحانی با تاکید بر اینکه همه اختلافات موجود در منطقه با گفت‌و‌گو قابل حل و فصل است، اظهار داشت: مذاکره و مفاهمه را تنها راه حل مشکلات و سوء تفاهم بین کشورهای منطقه می‌دانیم. شیخ صباح احمد جابر الصباح امیر کویت نیز در این دیدار با اظهار خرسندی از انجام این سفر و مواضع و دیدگاه‌های وحدت‌آفرین روحانی، گفت: شرایط کنونی منطقه همه ما را ملزم می‌کند که روابط خوبی با یکدیگر داشته باشیم از این رو مصمم هستیم سطح روابط خود را با تهران در همه زمینه‌ها افزایش دهیم. امیر کویت همچنین با اشاره به روابط خوب و صمیمی دو کشور، افزود: کویت برای توسعه و تعمیق روابط با ایران در زمینه‌های مختلف آماده است.
وی با تشکر از مواضع ایران در جریان اشغال کویت توسط صدام گفت: ایران در جریان اشغال کینه‌توزانه صدام در کنار کویت قرار گرفت و از این‌رو بسیار قدردان ایرانیان هستیم. شیخ الصباح در ادامه با تاکید بر لزوم وحدت و هماهنگی کشورهای منطقه و مسلمان در شرایط کنونی منطقه، تصریح کرد: ما همه مسلمان هستیم و باید با برادری و وحدت در کنار یکدیگر قرار گرفته و در مسیر توسعه، ثبات و صلح گام برداریم. اما مسئله مهم ایران در منطقه کشور عربستان است و عربستان نیز ایران را چالش مهم منطقه می‌داند. در این خصوص تحلیلگران مسائل منطقه‌ای براین باورند که: هر دو قدرت منطقه‌ای در دوره‌ای از عدم اطمینان به سر می‌برند. حضور پر رنگ روس‌ها در منطقه و تمایل دوستی ترامپ، پوتین را هم به این معادله بیافزاییم به‌خوبی گویای شرایط پیچیده در خاورمیانه است. در چنین شرایطی ایران و عربستان اگر نگوییم به دوستی، دست‌کم به کاهش اختلافات نیاز دارند. اولین سیگنال بهبود روابط با سفر وزیرخارجه کویت به تهران شکل گرفت.
شبکه‌های عربی اعلام کردند پیامی از سوی شورای همکاری خلیج فارس را با خود آورده است. پیامی که بی‌شک بدون موافقت سعودی‌ها نبوده است. تفاهم ایران و عربستان در طرح فریز نفتیِ اوپک و همکاری در انتخاب میشل عون به‌عنوان رئیس‌جمهور لبنان دو موضوعی است که شاید دو طرف را به روابطی بهتر خوش‌بین کند. البته نباید فراموش کرد پیام تسلیت رسمی عربستان آن‌هم از سوی پادشاه سعودی برای رحلت آیت‌ا... هاشمی، در روزهای تیره روابط دو کشور نیز سیگنال مثبت و مهمی به‌شمار می‌رود. محتوای پیام وزیرخارجه کویت اگرچه رسانه‌ای نشد اما دو طرف از دیدار خود اظهار رضایت کردند. حالا سفر رئیس‌جمهور به دو کشور عمان و کویت از اعضای شورای همکاری خلیج فارس نشان داد نقاط اشتراک در حال غلبه بر اختلافات است.
حسن روحانی پیش از آغاز سفر خود با تاکید بر اینکه اساس سیاست‌های جمهوری اسلامی ایران همواره حسن همجواری با همسایگان بوده است، گفت:»امنیت خلیج فارس برای جمهوری اسلامی ایران اهمیت خاص و ویژه‌ای دارد. ایران هیچگاه به فکر تجاوز و دخالت در امور داخلی کشورها نبوده است. او خاطرنشان کرد: اساس سیاست‌های ایران بر مبنای همکاری مشترک با دوستان و کشورهای اسلامی و همسایگان بوده است.« دراین خصوص بایستی به این نکته اشاره نمود که: کمتر از یک ماه پیش، وزیر خارجه کویت به ایران سفر کرد و این اولین سفر یک مقام عربی در دو سال گذشته به تهران بود.
در جریان توافق هسته‌ای و بعد از آن دستیابی به توافق و برجام، کشورهای عربی دچار نگرانی زیادی درباره نقش ایران و رابطه‌اش با ایالات متحده آمریکا شدند. همین موجب شد که به جای رابطه با ایران، بیش‌ازپیش از آن دور شوند یا به تخریب تصویر در حال بهبود ایران دست بزنند. عربستان سردمدار این بازی بود و کشورهای کوچک حاشیه خلیج فارس عمدتا با او هم‌نوا بودند. نفوذ منطقه‌ای رو به گسترش ایران و نقشش در عراق و سوریه، نگرانی آنها را بیشتر و حتی ترکیه را هم همراه کرد.
تجمع مقابل سفارت عربستان و آتش‌زدن ساختمان آن در اعتراض به اعدام شیخ نمر، برگ برنده این بازی بود و عربستان رابطه‌اش با ایران را قطع و برخی دیگر را هم به این کار اقناع کرد. حال کویت طی هفته گذشته میزبان حسن روحانی هم یکی از همین همراهان بود که سفیرش را از تهران فراخواند و کاردارش را باقی گذاشت. دراین بین حسن روحانی پیامی برای کشورهای منطقه داشت و اظهار نمود: ایران هیچگاه به فکر تجاوز و دخالت در امور داخلی کشورها و همچنین تحمیل عقاید دینی، مذهبی و سیاسی خود به کشورهای دیگر نبوده است. اساس سیاست‌های ایران بر مبنای همکاری مشترک با دوستان و کشورهای اسلامی و همسایگان بوده است.
در این بین کارشناسان مسائل سیاسی معتقداند: اگرچه اختلاف نظر سیاسی در سطح منطقه طبیعی به نظر می‌رسد اما اگر کشورهای منطقه بتوانند این اختلافات را به حدی معقول رسانده و تعارض در اهداف سیاست خارجی به هم‌افزایی تبدیل شود شاید خاورمیانه نیز وضعیتی بهتر از این روزها پیدا کند. آنچه در خاورمیانه مغفول مانده است روابط براساس بازی با حاصل جمع مضاعف است. همان بازی که امروز در اروپا تحت نام اتحادیه اروپا در جریان است، در جنوب شرق آسیا با نام اتحادیه ASEAN و دیگر نقاط نیز به همین ترتیب. خاورمیانه باید یاد بگیرد که بازی برد و باخت معنی ندارد. اینکه پیشرفت یک کشور به ضرر دیگری است دیگر منسوخ شده است.
دولت روحانی توانست با قدرت‌های غربی چنین شرایطی را به وجود بیاورد و یک بازی برد برد شکل گرفت. دولت تدبیر و امید نشان داده همانند کشورهای سطح اول جهانی منطق برد برد را بلد است و آن را چاره اختلافات می‌داند حالا فقط یک سئوال باقی است، آیا عربستان می‌تواند منطق بازی با حاصل جمع مضاعف را درک کند یا خیر؟
در پایان و به نظر نگارنده"مهدی حیدرپور"(مهدی قزل):نقاط مختلف جهان تحت شرایط جدید به‌دنبال تدبیر برای تقویت خود در مقابل آمریکای غیر قابل پیش‌بینی ترامپ هستند و ایران نیز برای امنیت خود در منطقه خاورمیانه درتلاش است تا سیاست‌های جنگ‌طلبانه‌ی دشمنان خود را با دیپلماسی منظم و هماهنگ به پیش ببرد تا اهداف دشمنان خود را در منطقه خنثی کند.
گلستان بلاگ