مطلب شماره 199

انتخاب‌شهردار

موضوع انتخاب شهردار تهران بعد از انتخاب اعضای شورای شهر، یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های رای‌دهندگان تهرانی است. البته در هر شهری، انتخاب شهردار، از اهمیت وی‍ژه‌ای برخوردار است اما تهران، از آن جهت که پایتخت ایران است و می‌تواند به عنوان الگویی برای دیگر شهرها، واقع شود، پراهمیت است. موضوع قابل تامل در انتخاب شهردار این است که هدف از انتخاب شهردار گره‌گشایی از مشکلات شهر است یا بحث سیاسی‌کاری در این انتخاب سایه می‌افکند.

در این خصوص بایستی گفت که: برکسی پوشیده نیست از شهردار آرام و بی‌حاشیه‌ای مانند »مهام« در دوره محمدرضا‌شاه گرفته تا شهردار نوگرای اواخر این دوره، غلامرضا نیک‌پی که بعد از انقلاب اعدام شد. بعد از انقلاب نیز کسانی که بر کرسی شهرداری تهران تکیه زدند، بی‌حاشیه نبودند؛ بگذریم از محمدنبی حبیبی و سیدمرتضی طباطبایی که در اوایل انقلاب و دوره‌ی جنگ، اداره شهر را بر عهده داشتند. غلامحسین کرباسچی سر از زندان درآورد؛ کسی که رخت قدیمی را از تن شهر خاکستری تهران درآورد و قصد داشت تهران را شاد کند. در دوره او، کشتارگاه شهر به فرهنگسرا تبدیل شد و هر منطقه صاحب خانه‌ی فرهنگ شد و با وجود برج آزادی که نماد تهران بود، برج میلاد قد کشید.

محمود احمدی‌نژاد هم مشق سیاست را در راهروهای شهرداری تهران شروع کرده بود، به پاستور کوچید و رئیس‌جمهور شد و محمدباقر قالیباف که می‌توانست در همان لباس نظام خدمت کند، رخت‌و‌لباس از تن درآورد و با پوشیدن کت‌و‌شلوار سفید، از بالای شانه‌های محمود احمدی‌‌نژاد، نیم‌نگاهی به کاخ ریاست‌جمهوری انداخت؛ اما در سه انتخابات ناکام ماند. اما بر‌اساس برآوردهایی که از یک ماه گذشته تاکنون صورت گرفته شورای پنجم دوره پرکاری را پشت سرگذاشت. در این راستا اعضا با تشکیل سریع کمیسیون‌های موقت شورا وارد بررسی و شناخت وضع موجود شهرداری تهران شدند.

تا‌کنون 9جلسه فشرده با دستور معین به‌صورت عمومی برگزار شده که در آن تصمیمات خوبی اتخاذ شده و در آن تمام 21 نفرحضور داشتند. امید می‌رود در روز‌های آینده نیز به همین ترتیب به فعالیت و شناخت بیشتر وضع موجود شهرداری سپری شود. یکی از کارهای مهمی که صورت گرفته تشکیل ساختار و فرایند انتخاب شهردار و مشخصات و ویژگی‌های شهردار آینده بوده که افکار عمومی در جریان روند این مسائل هستند. شهردار باید دارای ویژگی‌هایی باشد که بتواند کلانشهری با وسعت تهران را اداره کند.

دراین بین ذکر این موضوع مهم است که بایستی به فصل پنجم قانون اساسی اشاره نمود که در آن اشاره شده به حق حاکمیت ملت و قوای ناشی از آن و در فصل ششم، قوای سه‌گانه و شورای نگهبان بر قانون اساسی را تعریف می‌کند و درست بعد از شرح 44 اصل از قانون اساسی، به فصل هفتم از قانون اساسی یعنی شوراها می‌رسیم که در اصل صدم تا صد‌و‌ششم، به مهم‌ترین بخش از قانون اساسی یعنی شوراها پرداخته می‌شود. در واقع اگر مطبوعات را رکن چهارم آزادی بدانیم، بر‌اساس قانون اساسی، شوراها را باید رکن پنجم آن دانست؛ تا‌جایی‌که برابر اصل 101 قانون اساسی، شورای عالی استان‌ها از نمایندگان شوراهای استان‌ها تشکیل می‌شود و در اصل 102 این حق برای شورای عالی استان‌ها لحاظ شده است که در حدود وظایف خود، مانند نمایندگان مجلس طرح‌هایی تهیه و مستقیما یا از طریق دولت به مجلس پیشنهاد کنند.

اگر قوه مجریه می‌تواند با تقدیم لوایح قانونی به مجلس، مقدمات قانون‌گذاری را فراهم کند و اگر نمایندگان مجلس با ارائه طرح‌های قانونی می‌توانند قانون‌گذاری کنند، شورای عالی استان‌ها هم بر‌اساس اصل 102 قانون اساسی، قادر به قانون‌گذاری از طریق قوه مقننه هستند. پایان تفاسیر آیا اعضای شورای شهر تهران، قصد سیاسی‌کاری دارند و شهرداری را انتخاب خواهند کرد که از فراز ساختمان شهرداری، نیم‌نگاهی به ساختمان پاستور خواهد داشت یا شهردار منتخب قصد دارد شهری بسازد که بتوان در آن سکونت کرد، بافت فرسوده را سامان دهد و به‌جای احداث خیابان و بزرگراه جدید و دو‌طبقه در مرکز شهر، راه برون‌رفت را در احداث مترو ببیند و با روان‌سازی و ارزان‌کردن رفت‌وآمد در داخل شهر با وسایل نقلیه عمومی، رفت‌وآمد با وسیله نقلیه شخصی را از صرفه بیندازد؟ اعضای شورا می‌توانند برنامه‌ی کاری کاندیداهای احتمالی را برای اداره شهر تهران بخواهند تا با بررسی برنامه کاندیداها، به مناسب‌ترین گزینه برای اداره شهر تهران برسند.

اما دراین بین سئوال مهمی که اذهان عمومی را به خود مشغول کرده است این موضع شاخص‌های انتخاب شهردار تهران است که در این خصوص کارشناسان مدیریت شهری بر این باورند که: نامزد تصدی پست شهرداری ابتدا باید صاحب صلاحیت‌های عمومی باشد تا پس از آن وارد صلاحیت‌های خاص مورد توجه شورا بشود. در این راستا اعضای شورا به جمع‌بندی خوبی رسیده و مشخص کردند که شهردار آینده تهران از حیث نگرش و آشنایی به سطح کلان مسائل و اداره شهر تهران باید دارای چه ویژگی‌هایی باشد. کاندیدای مورد نظر شهرداری باید در سطح بالایی از برنامه‌ریزی و سازماندهی بالای منابع انسانی، مالی و اقتصادی شهر تهران و همچنین سطح ارتباطی مناسبی با ارکان نظام و قوای مختلف در ساختار سیاسی کشور باشد.

او باید بتواند در ساختار شهرداری فرماندهی کند. نامزد شورای شهر باید با چالش‌های اجتماعی، فرهنگی، محیط زیست، ترافیک و درآمد مسائل شهر تهران آشنا باشد و بتواند همه جوانب کار را بسنجد. از سوی دیگر با توجه به مشکلات اداری کشور، فساد اداری و عدم شفافیت در آن توجه به شورا و جایگاه آن در کشور از مسائلی است که مورد توجه منتخبان شورای پنجم قرار گرفته که این مباحث مطروحه جزو اصول شهردار آینده خواهد بود. شهردار آینده باید دارای تیم کاری فعال، سابقه مقبول و معتبر باشد و کار و خرد جمعی را در دستور کار قراردهد.

در راستای انتخاب شهردار همه جوانب مختلف مطرح شده و امیدواریم در طی هفته‌های آینده با به کار بستن همین مصوبات به فهرستی اولیه از شخصیت‌هایی که در معرض مدیریت شهر تهران هستند دست پیدا کنیم و با اطلاع‌رسانی به موقع شهروندان محترم تهران را در جریان روند فعالیت‌ها قرار دهیم. امروز شهر تهران با چالش‌های متنوع، گسترده، عمیق و در عین حال قابل حل و مدیریت مواجه است که باید هرچه زودتر حل شود. اکنون شهر تهران با مسائلی چون حاشیه‌نشینی، مهاجرت‌های بی‌رویه، مشکلات مختلف اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی، ترافیکی و زیست‌محیطی روبه‌روست و باید با تدبیر و بر‌نامه‌ریزی و با استفاده از ظرفیت گروه‌های اجتماعی، سمن‌ها، نخبگان و فعالان اجتماعی و شهری به راه‌حل‌های مناسبی مبتنی بر کار کارشناسی و تجارب گذشته در اداره شهر تهران مبتنی بر دستاوردهای علمی و تجربی شهرهای بزرگ دنیا و فرهنگ اصیل اسلامی دست پیدا کند.

در این راستا رعایت شفافیت و پاسخگویی به مردم و امانتداری رای مردم زمانی که تلاقی پیدا کند راه‌حل‌های مناسب و شخصیت‌های مناسبی خود به خود به ذهن و نظر اعضا خواهد آمد.

در پایان و به نظر نگارنده مهدی حیدرپور(مهدی قزل):امیدواریم در یک فرایند شفاف و سالم و قابل دفاع، امور شهر تهران بر وفق خواست و نظر مردم عزیز تهران به سامان برسد. از این رو در روزهای آینده اعضای شورا وارد مصداق‌ها و شاخص‌های انتخاب شهردار خواهد شد، مراحل مقدماتی کار به پایان رسیده و کم‌کم وارد فهرست مصادیق خواهیم شد.