آخرین‌وضعیت‌اجرا‌ی‌برجام‌در‌نشست‌کمیسیون‌مشترک‌برجام
هفتمین کمیسیون مشترک ایران و 1+5 در اردیبهشت گذشته در شهر وین با حضور سیدعباس عراقچی معاون وزیر امورخارجه کشورمان و هلگا اشمید، معاون هماهنگ‌کننده‌ی سیاست خارجی اتحادیه اروپا برگزار شد. ایران و 1+5 در این نشست مشترک به گفت‌وگو و بررسی درباره تعلل و بدعهدی‌های آمریکا و موضوع خرید 950 تن کیک زرد پرداختند. در حالی‌که همگان در این نشست بر پایبندی همه طرف‌های 1+5 بر اجرای دقیق برجام تاکید کردند، در رابطه با خرید 950 تن کیک زرد از قزاقستان در یک دوره سه‌ساله همه کشورهای طرف مقابل به‌ویژه انگلیس با آن موافق نبودند و ادامه گفت‌وگو درباره آن به جلسات آتی کمیسیون مشترک موکول شد.
در این خصوص ریابکوف، معاون وزیر امور خارجه روسیه چندی پیش در تهران، قبل از مذاکره با همتای ایرانی خود در جمع خبرنگاران گفت: ما کماکان به دولت واشنگتن تأکید می‌کنیم که هیچ جایگزینی برای برجام وجود ندارد و این توافق از سوی آمریکا و دیگر طرف‌ها باید حفظ شود. اینکه دولت آمریکا در جریان بازنگری سیاست‌هایش در قبال تهران این سئوال را درباره‌ی ادامه‌ی برنامه جامع اقدام مشترک پیش‌روی خود قرار داده، برای ما بسیار نگران‌کننده است اما در روسیه دولت و تمام کسانی که در مذاکرات برای حصول برجام حضور داشتند، تلاش می‌کنند دولت آمریکا را متقاعد کنند که هیچ جایگزینی برای برجام وجود ندارد. ریابکوف در ادامه تاکید کرد: برجام یک توافق مفید و سودمند است که هم به نفع ایران و هم به نفع ثبات و امنیت منطقه و ثبات و امنیت جهانی است و ما هر تلاشی را برای بازنویسی این توافق یا تفسیر مجدد آن رد می‌کنیم.
ما بر این باوریم که این یک توافق متوازن و مثبت است و به‌طور کامل اطمینان داریم که ایران و تمام کسانی که به‌درستی برجام ایمان دارند، قادر خواهند بود از این لحظات سخت عبور کنند و همچنین معتقدند که آمریکا از این توافق منحرف نشده است. این سیاست ماست و ما همچنان این مسئله را در گفت‌وگو با مقامات آمریکایی تاکید می‌کنیم. ریابکوف همچنین گفت: ما از رایزنی‌های اخیر درباره تحریم‌های مضاعف واشنگتن علیه نهادها در ایران و دیگر کشورها پس از آغاز به کار دولت ترامپ به‌شدت متاسف شدیم. این چیزی است که در تناقض اگر نه با متن برجام، بلکه با روح آن است. این مقام روس بیان کرد: مشکلاتی که در اینجا وجود دارد مربوط به عملکرد آمریکا و دولت این کشور است و ما امیدواریم آنچه واشنگتن بازنگری سیاست‌هایش در قبال تهران می‌خواند، به این نتیجه منتهی شود که هیچ دلیلی برای زیرسئال‌بردن برجام وجود ندارد.
دست‌کم این رویکردی است که ما همواره در تمام سطوح، چه ریاست‌جمهوری و چه سطوح پایین‌تر به مقامات آمریکایی یادآور شده‌ایم. دراین بین کارشناسان مسائل سیاسی اذعان نمودند: یکی از وعده‌های روحانی در انتخابات اخیر رفع کامل تحریم‌ها بود، قطعا رفع کامل تحریم‌ها موارد بسیاری ازجمله رفع کامل موانع بانکی و همکاری با بانک‌های جهانی را نیز شامل می‌شود. بنابراین هشتمین کمیسیون مشترک برجام که به‌زودی با هدف نظارت بر اجرای برجام برگزار می‌شود، می‌تواند زمان مناسبی برای مذاکرات مستقیم در رابطه با تعلل طرف مقابل در اجرای برجام و تحریم‌هایی باشد که به بهانه‌های مختلف علیه ایران اعمال می‌شود. در این خصوص صبح روز سه‌شنبه 20 تیرماه سال جاری، سیدعباس عراقچی، معاون حقوقی و بین‌الملل وزارت امورخارجه کشورمان، در حاشیه دیدار با سرگئی ریابکوف، همتای روسی خود، از برگزاری نشست کمیسیون مشترک برجام در 30 تیر در شهر وین خبر داد عراقچی درباره برنامه دیدارهای ظریف در نیویورک و اینکه آیا با مقامات آمریکا دیدار خواهد داشت، گفت: مذاکرات با کشورهای دیگر انجام می‌شود، با کشورهای 1+5 هم دیدارهای دوجانبه خواهیم داشت.
با طرف آمریکایی اگر هم دیداری انجام شود براساس ضرورت و در چارچوب اجرای برجام است و ارتباط دیگری بیش از این نداریم. معاون وزیر امورخارجه افزود: اگر لازم باشد، در سطح کارشناسی یا در همین سطح، براساس ضرورت ممکن است دیدارهای دوجانبه برای اجرای برجام داشته باشیم. به‌نظر می‌رسد دیدار احتمالی ایران و آمریکا در سطح معاونان یا کارشناسان وزیر خارجه باشد. ظریف و معاونانش بعد از این مذاکرات راهی وین می‌شوند و کمیسیون مشترک برجام 30 تیر در وین برگزار می‌شود. درست یک روز بعد از آنکه مهلت تعلیق شش‌ماهه‌ی دوم تحریم‌ها از سوی ترامپ رسیده است و اگر او پای فرمان تعلیق تحریم‌ها را امضا نکند، در عمل برجام را نقض کرده و ایران و دیگر اعضای 1+5 باید به آن واکنش نشان دهند. سرگئی ریابکوف، معاون وزیر خارجه روسیه که به تهران سفر کرده بود، با عباس عراقچی همتای ایرانی‌اش رایزنی کرد. این گفت‌وگوها در راستای برگزاری کمیسیون مشترک برجام است که قرار است آخر ماه در وین برگزار شود. عراقچی گفته در این نشست پیشاپیش موضوعات مربوط به کمیسیون مشترک برجام، موضوع بدعهدی آمریکایی‌ها و اجرای برجام نیز بررسی می‌شود.
به گفته عراقچی نحوه مقابله دولت جدید آمریکا با برجام و دیدگاه‌هایی که آنها مطرح کرده‌اند، یکی از بحث‌های جدی ایران در کمیسیون مشترک برجام خواهد بود. *برجام جایگزین ندارد قرار است 29 تیرماه، مرحله‌ای دیگر از تمدید تعلیق تحریم‌های ایران از سوی آمریکا با امضای رئیس‌جمهوری این کشور انجام شود. همچنین هم‌زمان با این مرحله، آمریکا اعلام کرده است که نتایج آنچه دولت ترامپ »بازنگری در برجام« می‌خواند را اعلام می‌کند. موضوع بازنگری آمریکا در برجام از مسائل نگران‌کننده ایران و طرف‌های دیگر توافق هسته‌ای است که در اظهارات و سخنرانی‌های مختلف مقامات این کشورها هرگونه تفسیر جدید و تغییر در متن برجام را رد کرده‌اند. با این حال دولت ترامپ تلاش دارد به هر شکل شده در این توافق و روند اجرای آن به طور مستقیم و غیرمستقیم اختلال ایجاد کند که از سوی ایران از مصادیق بدعهدی آمریکا شناخته شده است.
آخرین‌بار با نامه رکس تیلرسون تعلیق تحریم‌های آمریکا علیه ایران در چارچوب برجام در 18 می (29 اردیبهشت) تمدید شد. تعلیق برخی از تحریم‌های آمریکا در چهار ماه باید تمدید شود و برخی دیگر شش‌ماهه باید تمدید شوند که 18 جولای تاریخ بعدی تمدید تعلیق‌های شش‌ماهه است. تحریم جدید در هزارتوی قانون‌گذاری آمریکا کمیسیون مشترک برجام در پیش است اما هم‌زمان در ایالات متحده آمریکا، بحث بر سر تحریم‌های جدید ایران بین جمهوری‌خواهان و دموکرات‌ها در مجلس نمایندگان، سنا و کاخ سفید ادامه دارد. یک مقام کاخ سفید با انتقاد از طرح مجلس سنای آمریکا برای تحریم ایران و روسیه گفت بعید است این طرح حمایت هر دو حزب جمهوری‌خواه و دموکرات را به دست آورد. به گزارش خبرگزاری آسوشیتدپرس، کاخ سفید اعلام کرد: بسته جدید تحریم‌های اقتصادی که قرار است علیه روسیه و ایران به اجرا گذاشته شود، اختیارات دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا را محدود می‌کند. این در حالی است که دموکرات‌ها از اینکه دولت ترامپ می‌کوشد جرائم در نظر گرفته‌شده در این بسته تحریمی را کاهش دهد، انتقاد می‌کنند.
در پایان و به نظر نگارنده مهدی حیدرپور(مهدی قزل):رفع کامل تحریم‌ها گرچه درمان همه مشکلات اقتصادی ایران نیست، اما ایران برای اجرای کامل برجام و رفع موانع بانکی و جذب سرمایه‌گذاری خارجی آماده می‌شود و چه بسا در این زمینه به انجام مذاکره رضایت دهد.
