در ابتدا بایستی گفت: دیکتاتور به این معنی است که تعداد محدودی تمام قدرت را در کنترل خود دارند. این تعداد محدود میتواند یک حزب، یک پادشاه، یک نیروی نظامی یک رهبر مذهبی یا یک رییسجمهور مادامالعمر باشد. در دیکتاتوریها ملتها از حقوقی برخوردار نیستند و دیکتاتور با استفاده از پلیس و نیروهای نظامی مردم را سرکوب، شکنجه و زندانی کرده و قدرت خود را به زور به مردم تحمیل میکند. در دیکتاتوری اپوزیسیون از امکان فعالیت برخوردار نیست و دائما سرکوب میشود.
در تفکر دیکتاتوری اینگونه توجیه میشود که مردم آگاه به حقوق خود نیستند و نمیتوانند رهبران خود را انتخاب کنند. به همین خاطر باید فرد یا جمعی وجود داشته باشند که مسوولیت رهبری جامعه و کشور را به عهده بگیرند. به اینگونه تفکر الیتیسم میگویند.
کشورهایی که یک فرد یا یک جمع محدود »الیت«، همه قدرت را در دست دارند دیکتاتوری میگویند. رهبران در یک دیکتاتوری خود را اغلب رهبر مردم و نماینده خواستهای آنها جلوه میدهند. مردمی که ایدهها و نظراتی مغایر با نظرات رهبری دارند دشمن ملت، کشور و یا ایدیولوژی و مذهب حاکم قلمداد میشوند. دیکتاتور خود را پدر ملت، سایه خدا و یا رهبر امت یا امیرالمومنین میداند.
مخالفین دیکتاتور دشمن خطاب شده و باید به سکوت کشانده شوند. اینگونه برخورد در همه دیکتاتوریها مشترک است. حال بایستی به موضوع دیکتاتوریهای نظامی اشاره کرد که از طریق کودتا قدرت را بهدست میگیرند و با اعلام حالت اظطراری همه نهادهایی که طی سالیان برای تامین منافع مردم شکل گرفتهاند تعطیل میکنند. کودتاها در حمایت از یک پادشاه و یا سرنگونی یک حکومت و کسب قدرت توسط خود نظامیان صورت میگیرد.
در تایلند نظامیان بر علیه دولت کودتا میکنند و ژنرالها به کمک پادشاه دولت تشکیل میدهند. دو حزب پیراهن زردها و پیراهن قرمزها هیچگاه امکان آن را نیافتند که قدرت واقعی در تایلند باشند. در مصر نظامیان کودتا کردند و فرمانده کودتاچیان اکنون رییسجمهور است. در برمه نظامیان بیش از نیمقرن قدرت را در دست دارند و اکنون که آنسانسوچی انتخابات پارلمانی را هم برده است حاضر به ترک قدرت نیستند و قدرت اصلی را برای خود حفظ کردهاند. حال آنکه دولتهای نظامی سالهای طولانی حکومت را در برخی کشورهای عربی در دست داشتهاند اما تودههای مردم خواستار آیندهای متفاوت هستند.
در این خصوص بایستی به این نکته اشاره کرد که مصر، الجزایر و سودان بهرغم اعتراضات گسترده مردمی تحت کنترل ارتش هستند. در این کشورها ارتش زمانی به دلیل نقشش در برکناری حکومتهای پیشین از احترام بالایی برخوردار بود. ارتش همچنین به مردم تمامی اقشار اجازه داد که به آن بپیوندند و درجه خود را ارتقا دهند. تمام اینها اما بخشی از تاریخ هستند. جهان شاهد رهبران نظامی در کشورهای مختلف بوده است که در ابتدا متعهد شدهاند کشوری قدرتمند بسازند که در زمانی کوتاه به پای کشورهای غربی برسد اما طی دهههای بعد به حاکمانی منزوی، تشنه قدرت و فاسد تبدیل شدند. آنان به تدریج بهجای آنکه برای مبارزه با دشمنان خارجی از ساختار امنیتی خود استفاده کنند، آن را بهعنوان سلاحی برای کنترل مردم کشور خود بهکار گرفتند و شکافی عمیق میان حاکمان نظامی و مردم محروم پدید آمد. امروز تفکر مجموع صفر (مجموع سودهای طرفها با مجموع زیانهای آنان برابر باشد) در کشورهایی که تحت کنترل ارتش هستند، تفکری رایج است.
این به آن معنا است که فرصتهای پیشرفت کمیاب است و رقابت سالم وجود ندارد. این مساله دلیل افزایش فشار تا انفجار در اوایل سال 2011 را توضیح میدهد.
در کشورهایی مانند تونس و مغرب که ارتش، دستگاه امنیتی و دولت پنهان پیوسته ضعیف هستند، ممکن است تکثرگرایی امنیتی جدیدی پدیدار شود اما در کشورهایی مانند مصر که ارتش چیز زیادی برای از دست دادن دارد، حاکمان نظامی برای ماندن در مسند قدرت و سرکوب آزادیخواهی جامعه هر کاری میکنند. امروز با گذشت هشتسال از نخستین اعتراضات بهار عربی، الجزایر و سودان میتوانند به این بازهزمانی نگاهی بیندازند و سعی کنند از بروز اشتباهاتی که دیگران مرتکب شدهاند، جلوگیری کنند. معترضان این دو کشور پذیرفتهاند که یک دولت نظامی موقت برای بازیابی نظم در کشور لازم است.
با این حال تاکید دارند که این نهادهای حکومتی همچنین باید نمایندگان غیرنظامی را شامل شوند. همهچیز به احساس مسوولیت حاکمان نظامی بستگی دارد. در حالی که اعمال قدرت سرکوبگرانه در مصر بهنوعی باعث ایجاد ثبات شده است.
درپایان نگارنده mehdiheydarpoor معتقد است: دیکتاتوری به این معنی است که تعداد محدودی تمام قدرت را در کنترل خود داشته باشند و جابجایی قدرت از طریق انتخابات آزاد و ادواری صورت نگیرد. قدرت در دیکتاتوریها در دست یک حزب، یک پادشاه، یک نیروی نظامی یک رهبری مذهبی یا یک رییسجمهور مادامالعمر میباشد. ظلم و ستم برای مدت طولانی نمیتواند راهحلی عملی باشد. دوران دیکتاتوریهای نظامی ناسازگار به سر رسیده و به زبالهدان تاریخ پیوسته است.