ایالات‌متحده آمریکا در همه موارد ممکن تحریم را علیه ایران وضع می‌کند، برای مدت‌های زیادی از برجام فاصله می‌گیرد، به تعهدات برجام عمل نمی‌کند، به‌صورت یک‌طرفه تحریم‌هایی اعمال می‌کند و در پایان نیز در سوق دادن اروپا به‌سمت عملیاتی‌کردن مکانیزم ماشه، ناکام می‌ماند آنگاه در کمال تعجب اعلام می‌کنند که از برجام خارج نشده‌اند، با این هدف که مکانیزم ماشه را خود فعال کنند. این امر با هیچ‌کدام از منطق‌های موجود هم‌خوانی ندارد. در این خصوص روزنامه نیویورک تایمز در گزارشی در این زمینه فاش کرد که وزیر امور خارجه آمریکا به‌دنبال یک استدلال حقوقی است تا نشان دهد کشورش همچنان عضوی از توافق هستهای است و از این طریق برای تمدید تحریم تسلیحاتی ایران اعمال فشار کند.
نیویورک‌تایمز در گزارش خود آورده است: مایک پمپئو وزیر امور خارجه آمریکا در‌حال آماده‌سازی طرحی حقوقی است که نشان دهد آمریکا هنوز عضوی از توافق هستهای با ایران است که دونالد ترامپ، رییس‌جمهور آمریکا از آن خارج شد. این بخشی از یک راهبرد پیچیده برای تحت‌فشار قرار دادن شورای امنیت سازمان‌ملل است که تحریم تسلیحاتی علیه تهران را تمدید کرده و اطمینان حاصل کند تحریم‌های سختگیرانه‌تری علیه ایرانی اعمال شود.
در واقع آمریکا با تهیه پیش‌نویس یک قطعنامه می‌خواهد تحریم تسلیحاتی ایران که اکتبر 2020 به پایان می‌رسد را به‌طور نامحدود تمدید کند. با اینکه به نظر می‌رسد آمریکا با خروج از برجام حقی در این‌باره ندارد اما نمی‌خواهد در قالب برجام حرکت کند بلکه به‌عنوان عضو دائم شورای امنیت نقش ایفا می‌کند. این کشور بالاخره این امکان را دارد که موضوع را مطرح کند و در برجام هم چون ماده حل اختلاف 36 و 37 نهایتا آخرین ایستگاهش به رای‌گیری در شورای امنیت متنهی می‌شود و آمریکا عضو دائم این شوراست، کار به آنجا بکشد، می‌تواند نقش خودش را ایفا کند. بنابراین آمریکا می‌خواهد از ظرفیت عضویت دائمی در شورای امنیت استفاده کند و کاری به برجام ندارد ولی برجام هم نهایتا ذیل قطعنامه 2231 دارد حرکت می‌کند و آمریکا هم عضو دائم شورای امنیت است.
هر اتفاقی بخواهد از طرف شورای امنیت برای برجام بیفتد، آمریکا حضور دارد؛ چه عضو برجام باشد چه نباشد. اما همان‌طور که آمریکا می‌تواند از ظرفیت‌اش استفاده کند کشورهای دیگر عضو هم می‌توانند. این بدین معنا نیست که آمریکا به‌تنهایی می‌تواند تصمیم بگیرد. بنابراین باید روسیه هم همراه شود و در غیر این صورت اتفاقی نمی‌افتد. اکنون موضوع بیشتر سیاسی است تا حقوقی. یعنی اگر آمریکا بتواند دو کشور روسیه و چین و بیشتر روسیه را متقاعد کند، می‌تواند تصمیماتی علیه ایران به اجرا بگذارد کما اینکه قبلا این قطعنامه‌های شش‌گانه را توانسته در شورای‌امنیت علیه ایران به تصویب برساند.
به گفته برایان هوک، نماینده ویژه امور ایران در وزارت خارجه آمریکا طبق قطعنامه 2231 شورای امنیت به آسانی تحریم تسلیحاتی ایران تجدید می‌شود اما اینها بحث‌های سیاسی است و اصلا نیازی به متقاعد‌کردن این کشور و آن کشور نیست. پیش‌نویس قطعنامه تهیه شده توسط ایالات‌متحده در رابطه با تمدید تحریم تسلیحاتی علیه ایران به بریتانیا، فرانسه و آلمان ارائه شده است؛ اما به‌گفته‌ی دیپلمات‌های سازمان ملل، 11 عضو دیگر شورای‌امنیت از جمله روسیه و چین هنوز این سند را ندیده‌اند. یک دیپلمات شورای امنیت که خواست نامش فاش نشود، پیش‌بینی کرده که این قطعنامه »بلافاصله در زمان ارائه در شورا« رد خواهد شد. برای تصویب این قطعنامه لازم است که 9 عضو شورای امنیت آن را تایید کنند و روسیه، چین، بریتانیا یا فرانسه آن را وتو نکنند. دیپلمات‌ها می‌گویند ایالات‌متحده احتمالا برای قانع‌کردن روسیه و چین در رابطه با تمدید تحریم‌های تسلیحاتی ایران با دشواری‌های زیادی مواجه خواهد شد.
نمایندگان روسی و چینی در سازمان‌ملل متحد هنوز به درخواست‌ها برای اظهار نظر در این زمینه واکنشی نشان نداده‌اند. لازم به ذکر است که این دو کشور نیز از طرفین توافق هستهای ایران هستند. اما اگر شورای امنیت تحریم تسلیحاتی علیه ایران را تمدید نکند، قدم بعدی در برنامه آمریکا تلاش برای بازگرداندن تحریم‌های سازمان‌ملل متحد علیه ایران از جمله تحریم تسلیحاتی از طریق روند تعیین شده در توافق هستهای ایران خواهد بود. دونالد ترامپ، رییس‌جمهوری آمریکا، در سال 2018 از این توافق خارج و برجام امضا شده در دوران ریاست‌جمهوری باراک اوباما را »بدترین توافق تاریخ« خوانده است.
یک دیپلمات اروپایی که خواست نامش فاش نشود، در اشاره به بی‌مورد بودن تلاش دولت ترامپ در روی آوردن به پروسه عدم تعهد به برجام، گفت: »وقتی که طرفی تصمیم می‌گیرد از توافق خارج شود، دشوار است که بخواهد خود را به مثابه ناظر متعهد آن توافقنامه و قطعنامه مربوط به آن در شورای امنیت نشان دهد. یا در توافقنامه هست یا نیست!« با این حال، در طرح دعوی حقوقی تهیه شده توسط وزارت امور خارجه آمریکا که رویترز اواخر سال گذشته آن را مشاهده کرده، مسئله این‌طور بیان شده است که واشنگتن از آنجایی که در قطعنامه سال 2015 سازمان‌ملل در تصویب برجام یکی از طرفین توافق نامیده شده، اکنون حق درخواست برای بازگشت تحریم‌ها را دارد.
برخی دیپلمات‌های سازمان‌ملل گفتند که اگرچه در زمینه حقوقی نظرهای متفاوتی درباره گزینه‌های پیش‌روی ایالات‌متحده وجود دارد، اما نهایتا تصمیم‌گیری در این زمینه بر‌عهده اعضای شورای امنیت خواهد بود و آنها هستند که باید تعیین کنند آمریکا حق تنظیم شکایت درباره خودداری ایران از عمل به توافق هستهای را دارد یا خیر. این دیپلمات‌ها باور دارند که چنین اقدامی برای ایالات‌متحده چالش‌برانگیز خواهد بود. در این خصوص میخائیل اولیانوف نماینده روسیه در سازمان‌های بین‌المللی در وین در پیامی توییتری درباره عدم توجه مقامات آمریکایی به تعهدات‌شان در قطعنامه 2231 شورای امنیت سازمان‌ملل می‌نویسد: مقامات آمریکایی در‌حالی مدعی هستند که آمریکا از حقوقی در قطعنامه 2231 برخوردار است که هیچ کلمه‌ای از تعهدات آمریکا که به همراه حقوق ذکر شده است، به زبان نمی‌آورند؛ به‌ویژه درباره خودداری از »اقداماتی که موجب کارشکنی در اجرای تعهدات تحت برجام می‌شود« (پاراگراف2 قطعنامه 2231).
با توجه به نگاه ایران به توافق و اصرار حسن روحانی، رییس‌جمهور بر یک »توافق برد- برد« قابل پیش‌بینی به نظر می‌رسد تا زمانی که دولت آمریکا بر رویه سابق خود یعنی،»فشار یک‌جانبه و مطالبه از ایران بدون اعطای امتیاز« دست برندارد، امیدی برای کاهش تنش میان تهران و واشنگتن وجود ندارد. برخی کارشناسان معتقدند ادامه این وضعیت آمریکا را در دو راهی »جنگ یا خروج از خاورمیانه« قرار خواهد داد. تریتا پارسی، نایب رییس انستیتو کینزی در »نشنال اینترست« در این‌باره می‌نویسد: ترامپ در سال 2019 اعلام کرد که 7 هزار سرباز آمریکایی در خاورمیانه کشته و تعداد زیادی زخمی شده‌اند. همچنین تاکنون 7 تریلیون دلار از سوی آمریکا در این منطقه هزینه شده که سودی در بر نداشته است. حال رییس‌جمهور آمریکا سیاستی را در پیش گرفته است که سرانجام آن دو راهی جنگ با ایران یا خروج از خاورمیانه خواهد بود«. به‌رغم این هشدارها اما شواهد نشانگر آن است که آمریکای ترامپ هنوز قصد اعتراف به اشتباه و بازگشت از مسیر نادرست را ندارد.
درمجموعه آنچه کارشناسان برآن تاکید دارند این است که:کاخ سفید دو سناریو را در برابر ایران اتخاذ کرده است:
1. مراجعه به شورای امنیت و درخواست تمدید »مادام العمر« تحریم تسلیحاتی علیه ایران که بر‌اساس توافق هستهای 2015 قرار بود در اکتبر 2020 لغو شود. بر‌اساس این سناریو اگر آمریکا بتواند خواسته خود را به سرانجام برساند، توافق هستهای را دست‌کم تا مدتی محدود تحمل خواهد کرد اما اگر با مخالفت کشورهایی نظیر چین و روسیه روبه‌رو شده و نتواند تحریم‌ها علیه ایران را فعال کند، سناریوی دوم را کلید خواهد زد.
2. بر‌اساس سناریوی دوم مد‌نظر آمریکا، این کشور با تفسیری غریب از قطعنامه 2231 شورای امنیت مدعی خواهد شد که هنوز »مشارکت‌کننده در برجام« است و با استناد به این تفسیر غریب، مکانیسم ماشه را علیه تهران فعال می‌کند. این سناریوی خطرناک که توافق هستهای را به کل از بین خواهد برد، ایران را در مسیر»تغییر دکترین هستهای و قطع همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی« قرار خواهد داد.
با وجود این تکاپوها، تصویب این قطعنامه نیازمند موافقت 9 عضو شورای امنیت و عدم وتو از سوی روسیه و چین است. دولت آمریکا تنها می‌تواند امیدوار به جلب حمایت فرانسه، بریتانیا و آلمان به‌عنوان سه عضو اروپایی برجام باشد.آن‌گونه که از شواهد به‌نظر می‌رسد چین و روسیه به‌عنوان دو عضو دارای حق وتو در شورای امنیت به احتمال زیاد با این تلاش آمریکا مخالفت خواهند کرد.
در پایان نگارنده مهدی قزل(حیدرپور) معتقد است: اکنون از برجام فقط وزن سیاسی آن باقی مانده است. اینکه ایران بتواند از همکاری آژانس بین‌المللی انرژی اتمی کمک‌هایی دریافت کند. به اضافه اینکه تا حدودی فشارهای سیاسی مبنی بر اینکه فعالیت‌های هستهای ایران در مسیر غیرصلح‌آمیز است را مهار کند وگرنه از نظر ایجابی کمک خاصی به ایران نمی‌شود. دیگر اعضای اروپایی عضو برجام هم دنبال منافع ملی خودشان هستند و موضوعات مهمی مثل فعالیت هستهای یا فعالیت نظامی ایران محلی برای تعامل این قدرت‌هاست و می‌توانند بر سر آن داد و ستد انجام دهند. کار کشورهای سرمایه‌داری، معامله است و چیزی به‌عنوان اصول و نظام و ارزش که بخواهد از نظر اخلاقی، انسانی مانع کاری شود از نظر آنها در روابط بین‌الملل وجود ندارد. هر چه هست، منفعت است و آنها اگر منفعت‌شان ایجاب کند، سر هر چیزی معامله می‌کنند.
اینستاگرام روابط عمومی
https://www.instagram.com/ravabetomomiseytareh/
