سرعت‌گرفتن واکسیناسیون و واردات واکسن، بارقه‌ای از امید را در میان مردم ایجاد کرده و با سرعت‌گرفتن واکسیناسیون، ظاهرا باید به وعده‌ی وزیر بهداشت که همواره تاکید دارد که تا دهه فجر همه جمعیت کشور واکسینه می‌شود، امید بست. در شرایطی روز گذشته بار دیگر بهرام عین‌اللهی اذعان کرد که »تا آخر بهمن، پایان کرونا در کشور اعلام می‌شود« رکورد تزریق روزانه واکسن کرونا در کشور شکست و در یک روز884810 دوز واکسن به مردم تزریق شد.
همچنین افزایش مراکز واکسیناسیون در شهرها نیز تاییدی بر این ادعاست. موضوعی که علیرضا زالی، فرمانده عملیات مقابله با کرونا در تهران نیز آن را اعلام می‌کند و می‌گوید: »مراکز 24 ساعته واکسیناسیون کرونا، به‌زودی در پایتخت به‌راه خواهند افتاد.
در تهران 132 مرکز، امکان تزریق سه هزار دز واکسن در روز را دارند. همکاری وزارت بهداشت و هلال‌احمر در واردات واکسن سبب شده در یک هفته گذشته بیش از 15میلیون دُز واکسن به کشور وارد شود و رییس جمعیت هلال‌احمر اعلام کرده که »تا پایان شهریور 20 میلیون دوز واکسن وارد می‌کنیم و به همین ترتیب در مهر و آبان هر ماه30 میلیون دز واکسن از طریق همین کانال سازمان هلال‌احمر وارد کشور می‌شود.
« همچنین وزیر بهداشت با بیان اینکه قراردادها بسته و واریز پول برای واردات واکسن کرونا انجام شده است، گفت: »پیش‌بینی می‌کنیم که تا پایان مهر بتوانیم حدود 40 تا 50 میلیون دوز واکسن کرونا را وارد کنیم.
« تا 14 شهریور در مجموع 40 میلیون و 291 هزار دوز واکسن وارد ایران شده است. سینوفارم با 31 میلیون و 644 دوز در صدر این جدول قرار دارد و پس از آن واکسن آسترازنکا قرار دارد که هفت میلیون و 477 هزار دوز آن وارد شده است. دراین بین سه‌شنبه هفته گذشته معاون بهداشت وزارت بهداشت اعلام کرد کسانی که دوز اول واکسن اسپوتنیک‌وی را دریافت کرده‌اند، لازم است دوز دوم را آسترازنکا بزنند.
برای نخستین بار است که تزریق ترکیبی واکسن‌های کرونا در ایران رسما تایید می‌شود. ضمن اینکه به‌نظر می‌رسد ایران نخستین کشور جهان است که تزریق ترکیبی واکسن‌های اسپوتنیک‌وی و آسترازنکا را تایید می‌کند.
لازم به ذکر است که پیش‌تر ترکیب فایزر و آسترازنکا برای دریافت ایمنی بیشتر تایید شده بود. نتیجه بررسی‌های دانشمندان در دانشگاه آکسفورد نشان می‌دهد که ترکیب دو واکسن فایزر و آسترازنکا در روند واکسیناسیون علیه بیماری همه‌گیر »کووید19« منجر به ایمنی بالای بدن در برابر این بیماری می‌شود. این نتیجه می‌تواند زمینه انعطاف بیشتر در جریان استفاده از واکسن‌های مختلف در روند واکسیناسیون در مقابل ویروس کرونا را فراهم کند.
گزارش تحقیق پژوهشگران آکسفورد در نشریه علمی »لانست« منتشر شد. در این گزارش آمده که میزان پادتن در بدن افرادی که با فاصله چهار هفته به آنها یک دوز از واکسن فایزر و یک دوز از واکسن آسترازنکا تزریق شده بود بالا بوده است. مقامات بهداشتی در بسیاری از کشورهای جهان به‌دنبال انعطاف‌پذیری بیشتر در جدول زمانی واکسیناسیون علیه بیماری »کووید19« هستند تا امکان استفاده از ذخایر واکسن با بیشترین کارایی در راستای ایمن‌سازی جمعیت در برابر این بیماری فراهم شود.
یکی از راه‌های انعطاف‌پذیری بیشتر در روند واکسیناسیون افزایش فاصله زمانی بین تزریق دوز اول و دوز دوم است. در گزارش دانشمندان آکسفورد از تحقیق‌شان درباره تزریق دو دوز واکسن متفاوت آمده که استفاده از واکسن‌های آسترازنکا و فایزر به ترتیب به‌عنوان دوزهای اول و دوم در میان افراد واکسینه‌شده بیشتر از حالت معکوس ایمنی ایجاد کرده است.
با این حال در هر دو حالت سطح پادتن در بدن افراد بیشتر از کسانی است که با دو دوز از واکسن آسترازنکا واکسینه شده‌اند. اما تزریق ترکیبی واکسن‌های اسپوتنیک وی و آسترازنکا برای تامین ایمنی بیشتر نیست بلکه رنگ و بویی از اجبار دارد. زیرا در شرایطی که روسیه به قول‌های خود عمل نکرده است کسانی که دوز اول واکسن اسپوتنیک وی را زده‌اند به دوز دوم این واکسن دسترسی ندارند و چاره‌ای جز استفاده از واکسن‌های دیگر به‌صورت ترکیبی ندارند.
هادی یزدانی پزشک و کارشناس گفته است: تا به امروز در دنیا تنها بر روی یک ترکیب کار شده و آن هم ترکیب آسترازنکا و فایزر است. یعنی ترکیب تکنولوژی mRNA که فایزر است با آسترازنکا که تکنولوژی آدنو ویروسیست. در دنیا تحقیقات در باره ترکیب این دو نوع واکسن انجام شده و متوجه شده‌اند این ترکیب اثر‌بخشی بهتری را به همراه دارد.
کاری که در ایران در حال انجام‌شدن است mix and mach نیست بلکه جمع‌کردن بی‌عرضگی‌ها‌‌ست. از سوی دیگر اسپونتیک تنها واکسنی است که دو دوز آن با هم متفاوت است و حتی رنگ ویال‌های مختلفی دارد.
عده‌ای در ایران دوز اول این واکسن را تزریق کرده‌اند و به هر دلیلی دوز دوم این واکسن تامین نشده است و تحت فشار آسترازنکا برای دوز دوم این افراد در نظر گرفته شده است. این ترکیب تنها در ایران دیده می‌شود و احتمالا هم استدلال بر این است که تکنولوژی هر دوی این واکسن‌ها آدنو ویروسیست.
اتفاقی هم که قبلا رخ داده این است که مجموعه آکسفورد آسترازنکا پیشنهادی به گامالیا اسپونتیک داده بودند که ترکیب این دو واکسن تزریق شود که به نتیجه نرسیدند و هنوز تحقیقی وجود ندارد. ترکیب آسترازنکا تنها برای جمع‌کردن بی‌مسوولیتی‌ها‌‌ست. زیرا نتوانستند دوز دوم اسپونتیک را برای جامعه هدف فراهم کنند. هنوز مبنایی برای این کار در دنیا وجود ندارد و ایران فعلا اولین و تنها جایی است که این ترکیب را در نظر گرفته است. یزدانی درباره عوارض این ترکیب گفت: ما اطلاعی نداریم.
مساله این نیست که با این ترکیب اثر واکسن‌ها از بین برود و عوارض در پی داشته باشد. مساله این است که بیماری که واکسن دریافت می‌کند ناخودآگاه احتمال ابتلا و مرگ خود را پایین می‌داند و در همین راستا رعایت پروتکل‌های بهداشتی در میان افراد کمتر می‌شود و افراد بیشتری در معرض خطر ابتلا قرار می‌گیرند. ما نمی‌دانیم با این ترکیب تاثیر‌گذاری واکسن کمتر می‌شود یا بیشتر زیرا اطلاعی در این‌باره نداریم. ممکن است حدس بزنیم که این ترکیب ضرری ندارد ولی نمی‌توانیم تاثیر‌گذاری آن را اثبات کنیم.
متاسفانه این ترکیب از دل تحقیقات و کارآزمایی بالینی بیرون نیامده و این ترکیبی است که به‌ناچار مسوولین به آن رسیده‌اند. ما نمی‌دانیم این ترکیب مضر یا مفید است زیرا در دنیا قرار بوده است این نوع ترکیب انجام شود اما تا امروز نتایجی از آن در دسترس نیست ما باید منتظر نتایج تحقیقات این دو ترکیب باشیم. براساس نظر کارشناسان این کار براساس یک اجبار صورت گرفته است.
یعنی دوز دوم اسپوتنیک برای تعدادی از افرادی که دوز اول این واکسن را تزریق کرده‌اند تامین نشده بنابراین آنها مجبور شده‌اند که از ترکیب این دو واکسن استفاده کنند. درست است که این کار بر اساس یک اجبار صورت گرفته اما این ترکیب خطر‌آفرین نیست. احتمال بی‌اثر کردن واکسن‌ها وجود ندارد. ممکن است این ترکیب به اندازه‌ای که هر دو دوز اسپونتیک تاثیر‌گذاری 90 درصدی نداشته باشد.
لذا ممکن است کارآیی این ترکیب پایین‌تر از 90 درصد برسد و حتی ممکن است بالاتر باشد. اما چون تا به‌حال این کار انجام نشده و از روی اجبار این ترکیب در ایران تزریق می‌شود اطلاعات دقیقی در این‌باره وجود ندارد. درباره میزان کارآیی این ترکیب باید منتظر نتایج تحقیقات باشیم.
زیرا ایران اولین کشوری است که از این ترکیب استفاده می‌کند. روسیه یک میلیون دوز واکسن به ایران داده است و این مشکل به همین دلیل به وجود آمده است. کسانی که اسپوتنیک دریافت کردند از کادر درمان بودند یا افرادی که در گروه‌های کاری پر خطر قرار داشتند .بهتر است اگر قرار باشد دوز دوم در برنامه واکسیناسون ایران وجود داشته باشد افرادی که این ترکیب را تزریق کرده‌اند در اولویت قرار بگیرند.
