در چهارم مهر‌ماه 1400 سازمان هواشناسی اعلام کرد افزایش فشار هوا روی سواحل دریای خزر باعث افزایش فشار روی منطقه شده و موجب بارندگی در سواحل دریای مازندران و وزش باد شدید در شهر تهران و استان البرز شده است. سرعت وزش باد در شهر تهران حدود 40 کیلومتر بر ساعت و جهت آن غربی و شمال‌غربی بود که موجب خیزش گرد و غبار در شهر تهران شد و دید افقی را تا 2500 متر کاهش داد. به این ترتیب آلاینده »ذرات معلق کمتر از 10 میکرون« در هوای پایتخت به شدت افزایش یافت و با میانگین 186 و بیشینه 224، کیفیت هوا در محدوده ناسالم برای همه گروه‌های جامعه و شرایط بسیار ناسالم (خطرناک) شد.
گرد و غبار از استان البرز و از منطقه 19 وارد تهران شد. توفان‌های گرد و غبار رویدادهای هواشناسی متداول در مناطق خشک و نیمه‌خشک است. خشکسالی و توفان‌های گرد و غبار در منطقه ما به هم مربوطند. حوادث بزرگ گرد و غبار اغلب منجر به آسیب‌های گسترده به محیط‌های طبیعی و انسانی می‌شود. وقوع حوادث گرد و غبار تحت‌تاثیر فعل و انفعالات پیچیده زمین و جوی است که عمدتا به‌دلیل سرعت زیاد باد، کم بودن یا عدم‌پوشش گیاهی، فرسایش زمین و رطوبت کم مربوط است.
به گزارش نیمه شهریور 1400 شرکت مدیریت منابع آب ایران ارتفاع کل بارش‌های جوی از اول مهر 99 تا نیمه شهریور 155 میلی‌متر بوده که نسبت به مدت مشابه سال قبل‌اش 50 درصد و نسبت به دوره بلندمدت 52 ساله، 35 درصد کمتر بود. این کاهش نسبت به سال قبل تقریبا در همه جای ایران مشاهده شد، به‌ویژه در شرق، مرکز و شمال‌شرق و جنوب کشور: در حوضه آبریز مرزی شرقی 70 درصد، قرهقوم 65 درصد، فلات مرکزی 57 درصد و حوضه آبریز خلیج‌فارس و دریای عمان 53 درصد. در بازه 50ساله نیز کاهش 88درصدی حوضه آبریز بندرعباس و کاهش 74درصدی در حوضه هامون شاخص‌تر است. حوضه‌های آبریز ارس، تالش، سفیدرود بزرگ، قره‌سو و گرگان، اترک، کرخه، کارون و دریاچه ارومیه، در شمال و غرب کشور هم دچار کاهش بارندگی بود. با کاهش بارندگی‌ها، با کاهش 30درصدی حجم آب مخازن سدهای کشور رخ داد.
سازمان هواشناسی برای مهر و آبان 1400 کمترین میزان بارندگی در 52 سال اخیر را پیش‌بینی می‌کند! ایران علاوه بر منابع نفت و گاز، پتانسیل قابل‌توجه انرژی تجدیدپذیر دارد. تحریم‌ها به‌طور قابل‌توجهی بر اقتصاد ایران اثر گذاشته و صادرات نفت را مختل کرده، ولی خشکسالی و کمبود آب، توفان گرد و غبار و آلودگی هوا از جمله مسائل زیست‌محیطی اکنون کشور ماست که با تغییرات اقلیمی ارتباط دارد. علاوه بر این آفت خشکسالی به جان اشتغال جوانان افتاده و بررسی اشتغال در بخش‌های عمده اقتصادی براساس اطلاعات منتشر شده از سوی مرکز آمار ایران نشان می‌دهد که در تابستان1400، سهم بخش خدمات از بازار کار ایران با 0.7 درصد افزایش نسبت به تابستان پارسال به 48.8 درصد رسیده و این بخش همچنان بیشترین سهم اشتغال را به‌خود اختصاص داده است.
همزمان سهم بخش صنعت از بازار کار ایران نیز با 0.4 درصد افزایش به 33.8 درصد رسیده، اما سهم بخش کشاورزی از بازار کار کشور در یکی از خشک‌‌ترین تابستان‌‌های نیم‌‌قرن اخیر با کاهش 1.1درصدی مواجه شده و از 5.18 درصد در تابستان 99 به 17 .4 درصد در تابستان امسال رسیده است. با این اتفاق 284 هزار و 361 شاغل بخش کشاورزی از این بخش خارج شده‌اند و تعداد کل شاغلانی که ماموریت تامین غذا و تضمین امنیت غذایی کشور را برعهده دارند به 4 میلیون و63 هزار و 966 نفر کاهش پیدا کرده است.
خشکسالی و کاهش 50درصدی بارندگی در سال آبی1400-1399 یکی از اصلی‌ترین عواملی است که منجر به تضعیف اشتغال بخش کشاورزی شده است؛ اما در این میان، دخالت‌‌های دولتی در قیمت‌گذاری محصولات نهایی این بخش و جولان دلالان از مزرعه تا بازار نیز باعث شده صرفه اقتصادی فعالیت‌های کشاورزی به‌شدت افت کرده و حتی وارد محدوده زیان شود که کاهش شاغلان یکی از تبعات اولیه آن است؛ اما اگر این روند ادامه پیدا کند، پیامد بعدی این وضعیت می‌تواند امنیت غذایی جامعه را تهدید کند. علاوه بر این بررسی‌ها نشان می‌دهد بررسی نرخ بیکاری جوانان 15 تا 24ساله حاکی از آن است که 25 .7درصد از فعالان این گروه سنی در تابستان1400 بیکار بودهاند و این میزان 2.6 درصد بیش از تابستان سال قبل است.
همچنین جوانان گروه سنی 18 تا 35ساله نیز در این بازه زمانی با نرخ بیکاری 17.6درصدی مواجه بودهاند که 0.7درصد بالاتر از تابستان 1399 است. تنها نکته امیدوارکننده در بازار تابستان 1400 می‌تواند این باشد که نرخ بیکاری فارغ‌‌التحصیلان دانشگاهی و آموزش عالی 0.5درصد کاهش پیدا کرده؛ هرچند همچنان نرخ بیکاری این گروه روی رقم 14.4درصد مانده و 4.8 درصد بالاتر از نرخ بیکاری کل کشور است.
در پایان نگارنده مهدی حیدرپور تاکید دارد مساله خشکسالی، مخاطره‌ای فوری است که به تبعات مهمی مانند گرد و غبار و معضلات دیگر می‌انجامد. در هر مساله اجرایی و توسعه، موضوع خشکسالی باید اولویت اول برای تنظیم برنامه‌ریزی باشد.
اینستاگرام مارادنبال کنید.
