بحران اقتصادی یکی از بارزترین مسالههایی است که امروز در جامعه ایران وجود دارد و شکاف طبقاتی تنها یکی از آسیبهای آن است. پایگاه اطلاعات رفاه ایرانیان بهتازگی گزارشی منتشر کرده است که نشان میدهد از هر سه ایرانی، یک نفر با فقر مطلق دستوپنجه نرم میکند. چرا اقتصاد ایران به این حال و روز افتاد؟ مشکل در اسلامیکردن علوم است و یا اینکه علم اقتصاد ما اسلامی نیست و اگر میبود چنین چالشهایی وجود نداشت؟ کاهش تولید دربرابر افزایش تقاضا بهصورت خودکار منجر به پدیدهای کاملا قابل درک و فهم به نام شکاف تورمی میشود. این پدیدهای است که دنیا کموبیش با آن دستوپنجه نرم میکند.
آثار مخرب جنگ روسیه و اوکراین و تحریمهای روسیه بر اقتصاد جهان را نمیتوان نادیده گرفت. در هر چهارگوشه قاره اروپا اکنون قیمتها روبه افزایش است. تخمین زده میشود که نرخ تورم در کل اتحادیه اروپا طی سال جاری به 6.8 درصد برسد. اقتصاد 27 کشور عضو این اتحادیه تحتتاثیر تهاجم نظامی روسیه به اوکراین و تبعات آن قرار گرفته است.
روسیه اولین تامینکننده نفت، گاز و زغالسنگ کشورهای اروپایی محسوب میشود. حدود یکچهارم از انرژی مصرفی در اروپا را روسیه تامین میکند. حمله روسیه به اوکراین نگرانیهای زیادی را بابت کمبود احتمالی سوخت و جایگزینی نفت و گاز وارداتی از روسیه پدید آورد.
قیمت بسیاری از کالاهای دیگر از جمله مواد غذایی نیز در کشورهای اروپایی از زمان اعلام اولین قرنطینه در این کشورها بهدنبال شیوع ویروس کرونا همچنان درحال افزایش است.
امری که در برخی مقاطع هجوم مردم به فروشگاهها یا کمبود برخی کالاها را رقم زد. آنچه امروز در جامعه ایران روشن است اینکه؛ کارکرد سیستم در بیشتر حوزهها، کارکرد مطلوب و الگویافتهای نبوده است و ما نتوانستهایم با شعار اسلامیکردن علوم از رویاهای جمهوری اسلامی دفاع کنیم.
ایدئولوژی امروز ما نهتنها عدالت اقتصادی و برابری طبقاتی را محقق نکرد بلکه شکاف میان طبقات مختلف جامعه را بالاتر برد. ما میخواستیم با شعار نه شرقی و نه غربی مدل حکمرانی دنیا را دگرگون کنیم و نسخه جدیدی از حکومتداری اسلامی را به جهانیان صادر کنیم اما امروز زمینگیر شدهایم و بیشتر کشورهای دنیا در مقابل ما قرار گرفتهاند.
آمارها نشان میدهد میزان تحریمی که علیه ایران در دنیا اعمال شده در طول تاریخ با هیچ کشوری در کره خاکی قابلمقایسه نیست و برآوردها میگوید تحریم علیه ایران تاکنون حداقل هزار میلیارددلار، معادل 30 سال صادرات ایران به اقتصاد کشور ضربه زده است. همچنین آنگونه که رییس اتاق بازرگانی میگوید »آمارهای جهانی نشان میدهد که نام ایران در لیست 10 کشور با بالاترین سرعت رشد تورم قرار دارد.
صدر این جدول نامهایی همچون ونزوئلا، سودان و زیمبابوه را مشاهده میکنیم و ایران نیز همراه این کشورها در میان 10 مورد اول قرار میگیرد.« امروز یارانه هر ایرانی نیز حتی به اندازه یک دینار بحرین یا یک ریال عمان یا یک دینار کویت هم نیست! یک ریال عمان برابر 64000تومان؛ یک دینار کویت برابر82000تومان و یک دینار بحرین برابر 65000تومان است.
قابلتوجه است که تورم علاوه بر اینکه از افزایش تقاضا و متعاقبا افزایش نقدینگی ناشی میشود، نتیجه کاهش عرضه نیز هست. بهطور مثال در شرایط فعلی بهدلیل فشار بر تولیدکنندگان، تولید در بسیاری از بخشها تاحد زیادی کاهش یافته است و این خود به کاهش عرضه منجر میشود... کاهش عرضه خود منجر به جهش تورم میشود.
اما تنها فشار تورم نیست که بر اقتصاد کشورها وارد میشود بلکه شکاف تورمی پدیدهای بسیار پیچیده و آسیبزنندهتر از خود تورم است. چرا که فشار تورم بر اقشار و دهکهای مختلف یک جامعه یکسان نیست و به عوامل بسیار زیادی بستگی دارد. همچنین برخی زیر فشار تورم نمیتوانند کمر راست کنند در حالیکه عدهای دیگر در همین شرایط سودهای کلان به جیب میزنند و این یعنی یک آسیب جدی به اقتصاد یک کشور که برای درمان باید ریشهیابی و تحلیل شود.
کلام پایانی نگارنده:مهدی حیدرپور،اینکه ناگفته پیداست امروز کارکردها در بیشتر بخشهای سیستم بهشدت با چالش روبرو است و جامعه از مسوولان سوال میپرسند که چرا اقتصاد اسلامی، جامعه اسلامی، اخلاق اسلامی، آموزش و دانشگاه اسلامی و... پاسخگوی چالش و بحرانهای پیشرو نیست و چرا ما در هرکدام از این بخشها با مسالههای حلنشده زیادی روبرو هستیم؟ یک پاسخ کلی که معمولا در برابر این پرسش ازسوی برخی افراد در جامعه تکرار میشود اینکه »اسلام بهذات خود ندارد عیبی، هر عیب که هست از مسلمانی ماست.«
توییتر ما
https://twitter.com/moshklatemardom