محدود‌کردن اینترنت روزانه، ادامه دارد و این روزها، در‌حال گذراندن بدترین دوران خود از آغاز اینترنت در ایران است. این در صورتی است که با گذشت سه دهه از ورود اینترنت در ایران و گسترش کاربرد تلفن هوشمند، استفاده از اینترنت به یکی از ضرورت‌های زندگی روزمره اقشار گوناگون اجتماعی از زنان خانه‌دار تا صاحبان کسب‌و‌کار تبدیل شده است.
مردم از بستر اینترنت با استفاده از پلتفرم‌های بین‌المللی، به بخش درخور توجهی از نیازهای ارتباطی و اطلاعاتی روزانه خود پاسخ می‌گویند؛ ارتباط و نیازی که این روزها، به‌شدت معطل فیلترینگ بی‌سابقه و پردامنه مانده است. در این بین تیک‌های آبی اکانت‌های توییتر و اینستاگرام رئیسی در روزهایی که این دو شبکه اجتماعی در ایران فیلتر هستند، با حواشی بسیاری همراه شده است.
درواقع در حالی‌که اینستاگرام در دولت سیزدهم فیلتر شده، اما صفحه رییس دولت، »تیک آبی« خود را دریافت کرده است! افراد مشهور و یا برندهای معتبری وجود دارند که با جست‌وجوی نام آنها در اینستاگرام، تعداد پیجهای زیادی را با همان نام خواهید دید که یکی از آنها پیج اصلی و دیگری پیجهای فیک است که افراد دیگر با نام این اشخاص و برندها فعالیت می‌کنند. برای آنکه وجه تمایزی میان پیجهای اصلی و فیک به‌وجود بیاید، اینستاگرام تیک آبی را در نظر گرفته است.
با این اوصاف مشخص شد که تیک آبی (Verified badge) مشخص میکند که پیج مربوطه، متعلق به صاحب واقعی آن است. اما ماجرای تیک آبی گرفتن اکانت رییس‌جمهور در اینستاگرام چنان حاشیه‌ساز شده که پایگاه اطلاع‌رسانی دولت را به واکنش واداشته است. البته پاد مکاتبه خود با فیس‌بوک را که مربوط به تیرماه است به اشتراک گذاشته، اما درباره تیک آبی اینستاگرام رییس‌جمهور شفاف‌سازی نکرده است. از قضا دولت دنبال احراز هویت رسمی رییس‌جمهور در شبکه‌های اجتماعی و پیام‌رسان‌های گوناگون است تا با »انتساب مطالب مخدوش در صفحات متعدد منسوب به رییس‌جمهور در شبکه‌های اجتماعی خارجی« مقابله کند.
صفحه منتسب به پایگاه اطلاع‌رسانی دولت در پاسخ به انتقاداتی که درباره تیک آبی رییس‌جمهور مطرح شده بود، گفت: »با‌توجه به صفحات متعدد منسوب به رییس‌جمهور در شبکه‌های اجتماعی خارجی و انتساب مطالب مخدوش، اقداماتی به منظور تشخیص اصالت برای کاربران از ماه‌ها قبل انجام شد که به‌تازگی یکی از شبکه‌ها به آن ترتیب اثر داد«. تصویری هم که این صفحه از ایمیل به اینستاگرام منتشر کرده، نشان می‌دهد ادمین این صفحه تیرماه درخواست تیک آبی را داده که این درخواست حالا در روزهایی اجابت شده که رئیسی تقریبا بعد از اختلال در اینستاگرام دیگر فعالیتی در این صفحه نداشته و فعلا آن را به حالت نیمه‌تعطیل درآورده است.
جالب است که در‌حال‌حاضر ابراهیم رئیسی اکانت 2.8میلیونی و غلامحسین محسنی‌اژه‌ای رییس قوه قضائیه اکانت 243هزارتایی دارند؛ اما محمدباقر قالیباف رییس مجلس شورای اسلامی با وجود تیک آبی صفحه اینستاگرامش تعلیق شده است. قابل‌توجه است که براساس نتایج طرح آمارگیری از فرهنگ رفتاری خانوار (1399) در مرکز آمار ایران، 88.5 درصد از کاربران ایرانی اینترنت، در واتس‌اپ و 68 درصد در اینستاگرام عضویت دارند.
این در صورتی است که در سال 96 میزان عضویت در واتس‌اپ 24 درصد بود و طی سه سال تا این میزان رشد کرده بود که پس از سال 99 نیز ادامه داشته است. علاوه بر این براساس برخی آمارها حداقل پنج میلیون ایرانی و ایرانی‌تبار در خارج از کشور زندگی می‌کنند؛ اما براساس برآورد شورای عالی امور ایرانیان خارج از کشور در سال 97، حدود هفت میلیون ایرانی در خارج از کشور زندگی می‌کردند. با‌توجه به روند شدت مهاجرت در سه سال گذشته، به‌نظر می‌رسد تعداد ایرانیان خارج از کشور بسیار بیش از این رقم باشد.
حال آنکه سیاست کنترل اعتراض‌ها و جلوگیری از انتشار اخبار مرتبط با آن از طریق فیلترینگ توفیقی نداشت؛ بنابراین تنها ثمر و توفیقی که فیلترینگ و محدویت‌های اینترنتی داشت، از‌بین‌رفتن کسب‌وکارهای مستقر روی اینستاگرام و واتس‌اپ و نیز ارتباطات صوتی و تصویری، به‌ویژه خانوادگی، ده‌ها میلیون ایرانی با یکدیگر بوده است. قطعا اگر یک نظرسنجی انجام دهیم، خواست اکثریت ایرانیان، رفع فیلترینگ و امکان دسترسی آزاد و راحت به واتس‌اپ و اینستاگرام است.
فراموش نکنیم که دولت‌ها موظف به تامین خواسته‌های مردم به‌ویژه خواسته‌های اکثریت جامعه هستند. کلام پایانی اینکه برخی از وزرا نسبتی با فیلترینگ ندارند و در حالی‌که بسیاری از کسب‌وکارها در فضای مجازی به‌دلیل فیلترینگ تعطیل شده است، وزرای دولت به‌راحتی به شبکه‌های فیلتر‌شده دسترسی دارند از جمله وزیر امورخارجه که بیش از سایر وزرا از توئیتر برای رساندن پیام‌هایش بهره میبرد.
سخنگوی او هم، چنین شرایطی دارد که شاید عنوان شود حوزه کاری آنها مستلزم استفاده از توئیتر است، اما دولتمردان دیگر چه توجیهی دارند؟ 4 دی‌ماه کمال حسین‌پور، نماینده مجلس گفت: »وزیر اقتصاد زمانی‌که در دولت مسوولیت نداشت هر‌روز توئیت میکرد و نظریههای متعدد کارشناسی را برای اصلاح بازار بیان میکرد« عزت‌اله ضرغامی در قامت وزیر میراثفرهنگی، گردشگری و صنایعدستی از کاربران توئیتر است و بارها به انتشار پیام توئیتری پرداخته است. جواد اوجی، وزیر نفت هم از قافله‌ی توئیتزنها عقب نمانده و از این شبکه اجتماعی استفاده میکند.
محمد جمشیدی، معاون رییس‌جمهور هم از فعالان این حوزه است. به‌عنوان نمونه 21 آبان این توئیت را منتشر کرد: »مسیر رفع اختلافات با عربستان به‌سرعت قابل‌پیمودن است.« پس چگونه باید مردم به فیلترینگ و تیک‌های آبی بی‌تفاوت باشند.
