آمریکا هم آمریکای قدیماین همان آمریکایی است که روزی قادر بود به گونهای علیه ایران اجماع جهانی ایجاد کند که چندین قطعنامه تحریم در شورای امنیت سازمان ملل تصویب شود. دایره آن اقدامات به حدی بود که همه کشورهای جهان خود را ملزم به رعایت آن میدانستند و حتی دوستان ایران مثل روسیه و چین نیز نهتنها امکان استفاده از حق وتو را نداشتند، بلکه به این قطعنامهها رأی مثبت میدادند. اما اقدامی که دونالد ترامپ انجام داد، یک عمل غیرمعقولانهای بود که بیشتر برای مقابله با میراث اوباما صورت گرفت و زاویه دیدش بیشتر از این جهت بود.
اوکاری کرد که از نظر حقوق بینالملل کاملا زیر سوال است. بهخاطر اینکه ایران به تعهدات خودش بهطور کامل عمل کرده و هیچ دلیل حقوقی برای خروج از برجام وجود نداشت. همین دلیلی است که خانم موگرینی به نمایندگی از اتحادیه اروپا با عصبانیت در مقابل اظهارات، مواضع و تصمیمات ترامپ ایستاد. زیرا اگر ایران همه آنچه را که ترامپ میگفت نقض کرده، صحت داشت و قابل اجرا بود. اما با این ترتیب میتوان گفت که خدا به یاری شاید ایرانیها آمد و اکنون بین آمریکا و اروپا یک شکاف جدی بهوجود آمده است.
شکافی که شاید از بعد از جنگ دوم جهانی تا بهحال پیش نیامده بود و الان ایران، روسیه و چین و اتحادیه اروپا دارای مواضع مشابه هم هستند و اگر ایران با اتحادیه اروپا بهخوبی کار کند، قادر خواهد بود که آمریکا را در جهان منزوی کند. ترامپ نشان داد که واقعا بازیچه دست نتانیاهوست و به پشتیبانی پولهای عربستان سعودی مواضعی را برای خشنودی آنها اتخاذ میکند.
بههرحال، این تصمیم که به این ترتیب و به شکلی کاملا بوالهوسانه و غیرمسوولانه گرفته شده، متاسفانه آثار درازمدتی بر منطقه ما که پیش از این با مشکلات عظیمی مواجه بود، خواهد داشت. بهعلاوه، این تصمیم ترامپ باری مضاعف و سنگین بر مشکلات بزرگی که ما در داخل داریم خواهد افزود.
ایران اکنون با وجود خروج ترامپ از برجام، همچنان به لطف توافق خوبی که از سوی دکتر ظریف و همکارانش تدوین شد، در شرایط بسیار بهتری به نسبت دوره منتهی به برجام قرار دارد. عمده مشکلاتی که در ماههای اخیر بهتدریج رو به حادشدن گذاشتهاند، ربط مستقیمی به برجام و تهدیدهای ترامپ ندارند.
ایران در آوریل گذشته طبق آمار 87/2 میلیون بشکه نفت خام و معیانات گازی صادر کرده که در نوع خود رکوردی است. بهعکس انزوای اقتصادی و تحریمهای ظالمانه دوره منتهی به برجام، ایران در یک دوره تقریبا سهساله توانست به داراییهای خود در خارج دسترسی داشته و با حذف موانع ناشی از تحریمهای هستهای در راستای عادیسازی روابط اقتصادی با جهان حرکت کند. مهمتر از همه اینکه نهتنها ایران اکنون برخلاف چهار سال اول دهه 90 در انزوا نیست بلکه بهعکس، ترامپ با آخرین اقدام کودکانه، خود را در معرض انتقاد حتی نزدیکترین متحدان سنتی آمریکا قرار داده است.
برخلاف دور قبل، اینبار نهتنها اروپا و خاور دور رأسا اقدام به اعمال تحریمی علیه ایران نخواهند کرد، بلکه احتمال مقاومت آنها در برابر تحریمهای فراملی آمریکا و حمایت از شرکتهای خود نیز منتفی نیست. هرچند مقاومت در برابر این غول اقتصادی، مالی و نظامی قطعا کار آسانی نخواهد بود.
در نهایت اینکه پایبندی مستمر ایران به برجام و نقض آن از سوی آمریکا، نهتنها از نظر سیاسی و تبلیغاتی برد مهمی برای ایران است، بلکه گویای بلندی جایگاه اخلاقی ایران نیز هست. اما هنوز بسیاری ازموضوعات باید روشن شود؛ سطح و شدت واکنش اروپا و شماری دیگر از کشورها بسیار مهم است.
در پایان نگارنده مهدی حیدرپور معتقد است: متاسفانه بهدلیل اشتباهاتی که در اطلاعرسانی در کشور وجود دارد و نداشتن رسانه ملی جامع که امکان گفتوگوی همه سلیقهها در آن فراهم باشد، برخی ادعاهای خارجی با هدف تاثیرگذاشتن بر مردم ایران مطرح میشود. امروز بهترین فرصت است که اجازه نقشآفرینی به سیاستمداران مورد حمایت مردم داده شود تا بیواسطه نکات مدنظر خود با ملت ایران را در میان بگذارند. حذف محدودیتهای گذشته و کمک به ایجاد فضای بانشاط سیاسی، حتما بر حوزه مهم اقتصاد و دیپلماسی اثر مستقیم خواهد داشت.