یک شب از خواب برخاستیم و کرونا را بیخ گوش‌مان دیدیم، آن هم نه در موردی نادر بلکه به‌صورتی که برخی خبرهای غیرقابلِ راستی‌آزمایی و درعین‌حال، غیرقابلِ اغماض، درباره شیوع آن با سرعتی بدتر از هر نقطه دیگر جهان به‌جز کشور مبدا ویروس، هشدار می‌دهند. مسوولان ایرانی تاکنون در مورد چگونگی سرایت کرونا به ایران اطلاعات روشنی ارائه نکرده‌اند.
این ویروس قاعدتا نمی‌تواند خاستگاهی مستقل از محل مبداء آن داشته باشد و طبعا مستقیم یا غیرمستقیم از چین وارد کشور شده است. درحالیکه عموم کشورهای جهان از بیم ورود ویروس کرونا مراودات خود را با چین قطع کردند و یا به‌شدت کاهش دادند، برخی خبرها حکایت از ادامه‌ی پروازهای شرکت هواپیمایی ماهان به آن کشور تا همین روزهای اخیر دارد.
چینی‌ها از اینکه کشورها مبادلات خود را در زمینه‌های مختلف با آن کشور قطع کنند، اظهار نارضایتی می‌کردند. آیا همین نارضایتی سبب نشده است که دولت ایران به‌دلیل اتکای بیش از اندازه سیاسی و اقتصادی‌اش به چین به‌علت تحریم‌های آمریکا، فشار پنهان آن کشور برای ادامه مراودات و مبادلات تهران-پکن را تاب نیاورده و حتی به‌رغم میل خود، مجبور به ادامه‌ی اینکار شده است؟ اگر این گمانه‌زنی درست باشد، در آن صورت آیا شیوع ویروس کرونا در کشور ما، عوارض و آسیب‌های سیاست‌خارجی مبتنی بر »نگاه به شرق« را یک‌جا به نمایش نمی‌گذارد و زنگ‌های خطرِ اتکای نامتوازن به چین و یا نوعی وابستگی اقتصادی به آن کشور را به‌صدا در نمی‌آورد؟ در این خصوص رییس صندوق بین‌المللی پول هشدار داده است که اقتصاد چین در اثر گسترش ویروس کرونا در فصل نخست سال‌جاری میلادی ضربه خواهد خورد. با این حال شاید ضربه اصلی را نه خود کرونا که تبلیغات گسترده‌ی جهانی در این‌باره و دامن‌زدن به شایعات پیرامون آن، به اقتصاد چین وارد کرده است.
زیان‌های اقتصادی چین از ویروس کرونا یا اخبار آن، تنها به تعطیلی موقت70هزار سینما در سراسر این کشور و توقف بیش از دو میلیارد سفر در یک بازه‌ی کوتاه‌مدت خلاصه نمی‌شود. آسیب‌های جدی این کشور از زمین‌خوردن صنعت توریسم، تعطیلی برخی صنایع برای رعایت اصول قرنطینه و بهداشت و مواردی از این دست سبب کاهش تولید، صادرات و در‌نهایت زیان‌های بزرگ اقتصادی شد که توانست اصلی‌ترین رقیب اقتصادی آمریکا در جهان را از اهداف خود دور کند. به‌عبارت دیگر، آنچه جنگ تعرفه‌ای آمریکا با چین نکرد، کرونا به انجام رساند! اکنون نیز زمان بازی روی اقتصاد ایران فرا رسیده است. تشنج در راه تنفس ایران که تحت تحریم‌ها هر‌روز با مشکلات جدیدی روبه‌رو می‌شود، می‌تواند بزرگ‌ترین شریک تجاری در میان همسایگان، یعنی عراق را از ایران دور کند. این همان کاری‌ست که در تمام ماه‌های گذشته و درگیری‌های سیاسی داخل عراق و ایجاد مرزبندی‌های شیعه و سنی در این کشور توسط رقبای ایران، به موفقیت نرسیده بود.
اما ایجاد وحشت عمومی در این کشور می‌تواند بازار کالاهای ایرانی در عراق را به نابودی بکشاند. شاید بتوان گفت که انتشار اخبار و شایعات پیرامون کرونا در این مقطع زمانی تنها خوراک داخل مرزهای ما نباشد و در‌واقع، برای آن‌سوی مرز تدارک دیده شده است. هدف‌گذاری ایران در تجارت با عراق20 میلیارد واردات و صادرات در طول یک سال بوده است که تاکنون توانسته از فراز و نشیب‌های ساخت دست رقبای منطقه‌ای در این کشور، جان سالم به‌در برد. علاوه بر این در تازه‌ترین اطلاع، دبیر شورای اطلاع‌رسانی گمرک نیز اعلام کرده است که بسته‌شدن مرز مهران و معطلی کامیون‌های صادراتی در این مرز ربطی به شیوع ویروس کرونا ندارد. سیدروح‌ا... لطیفی در گفت‌وگو با ایسنا، با اشاره به سابقه جابه‌جایی کالا از ایران به عراق اظهار کرد: از سال‌های گذشته کامیون‌های ایرانی وارد عراق نمی‌شدند و کامیون‌های عراقی با پلاک عراق در گمرکات ایران بارگیری و کالاها را به عراق منتقل می‌کردند.
او افزوده است: اخیرا در استان واسط عراق (با مرکزیت کوت) تخلفات اداری رخ داده و تعدادی از مسوولان در این استان دستگیر شدند که مسوولان گمرک هم جزو افراد دستگیر شده، بودند. این موضوع باعث شده تصمیم‌گیری در این استان عراق که همجوار استان ایلام ایران قرار دارد، دچار مشکل شود و کامیون‌های خالی عراق نتوانستند از دوشنبه گذشته وارد مرز مهران برای تحویل بار شوند. با این‌حال، آخرین اخبار حاکی از آن است که برخی تجار و تشکل‌های صنفی در‌حال مذاکره با معاون استانداری استان واسط هستند و مشکل به‌زودی حل خواهد شد. در‌واقع مذاکراتی هم توسط بخش خصوصی، مقامات استانی و اداره کل گمرک ایلام و تجار طرفین صورت گرفته و پیش‌بینی می‌شود این مشکل طی یکی دو روز آینده برطرف شود. با این حال نگرانی از وضعیت صادرات کالاهای ایرانی به عراق بالا گرفته است. گفته می‌شود وضعیت سلامتی کامیون‌داران ایرانی در مرزها با عراق مورد بررسی قرار می‌گیرد اما این به‌معنای توقف صادرات به این کشور نیست.
به گفته محمد لاهوتی، رییس کنفدراسیون صادرات ایران هرچند شیوع کرونا در رفت‌و‌آمد هیات‌های تجاری می‌تواند محدودیت‌هایی را به‌وجود بیاورد، اما دست‌کم در کوتاه‌مدت بر بازار صادراتی ایران تاثیری نگذاشته است. حال آنکه مهم‌تر از مبارزه با جنگ تجاری علیه ایران، نیاز به کنترل سریع ویروس در داخل کشور است. کنترل ویروس به مدیریت بسیار کارآمد و علمی و اعتماد متقابلِ بین مردم و دولت نیاز دارد.
اما نکته قابل تامل اینکه: چرا کرونا به یک بحران تبدیل شد؟ در این خصوص بایستی به این نکته اشاره کرد که: اخبار اقتصادی اجتماعی و سیاسی که حول محور کرونا در هفته‌های گذشته منتشر شد نشان‌دهنده‌ی آن است که در یک ماه گذشته اتفاقاتی در ایران رخ داده و با وجود انتشار نامه‌ها و فیلم‌ها در شبکه‌های مجازی و تکذیب مراجع ذی‌ربط، اخبار غیر‌رسمی موثق‌تر بوده است.
این یک واقعیت است که وزارت بهداشت در ارائه اطلاعات درست و شفاف به مردم در رابطه با کروناویروس تاخیر کرده است، درحالیکه مسوولان این وزارت‌خانه می‌توانستند در صداوسیما اطلاعاتی را با مردم در میان بگذارند، اما با تاخیر اعلام کرونا در قم و تکذیب دو نامه‌ای که در فضای مجازی منتشر شد و البته عدم اطلاع‌رسانی در بحران‌های اخیر مانند اصابت موشک به هواپیمای اوکراینی و عدم ارائه آمار کشته‌شدگان حوادث آبان‌ماه، اعتماد مردم تحت‌تاثیر قرار گرفته و باعث سردرگمی آنها شده است. متاسفانه ضعف مراجع رسمی در اطلاع‌رسانی در زمان بحران، امری غیر‌قابل کتمان در کشور ما است. کم‌کاری مسوولان باعث شده امروزه اخبار و شایعات در رابطه با ویروس کرونا، خیلی خطرناک‌تر از اصل بیماری در جامعه خود را نشان دهد و به‌نوعی هراس عمومی در کشور شکل گیرد.
از سوی دیگر بسیاری از مردم نگران مدارس و فرزندان‌شان هستند و کنترل جمعیت 13/5 میلیون دانش‌آموز در مدارس، کار بسیار دشوارتری از کنترل بیماری در میان بزرگسالان است. همه این نگرانی‌ها به هراس اجتماعی که از فضای مجازی سرچشمه گرفته، دامن می‌زند. درحالیکه میزان کشندگی کرونا نسبت به دیگر بیماری‌های واگیردار که در چند سال اخیر دنیا آن را تجربه کرده، کمتر است. در‌حقیقت وزارت بهداشت در این رابطه به هر دلیلی سکوت کرده و بعد از انتشار وسیع ابتلای مردم به کرونا در فضای مجازی و نگرانی آنها، شیوع کرونا را در کشور تایید کرده است، درحالیکه نگرانی مردم یک رفتار طبیعی نسبت به ویروس ناشناخته‌ی کرونا است.
مسوولان کشور چین با بیش از یک میلیارد نفر جمعیت و با مشارکت مردم توانستند این بحران را تا حد زیادی کنترل کنند، اما چرا مسوولان این موضوع را باور ندارند که مشارکت مردم در برون‌‌رفت از این بحران بسیار تاثیرگذار خواهد بود و راه پنهان‌کاری و سکوت را در پیش گرفته‌اند. وزارت بهداشت می‌توانست که راهبری اخبار و اطلاعات را در فضای مجازی و فضای حقیقی به‌دست گیرد و قافیه را به شایعه‌پراکن‌ها نبازد. از سوی دیگر این آرامش وزارت بهداشت و مسوولان اطلاع‌رسانی این وزارت‌خانه در شرایط بحرانی برای مردم قانع‌کننده نیست.
در پایان نگارنده مهدی قزل(مهدی حیدرپور) معتقد است: اگر مسوولان در بخش‌های مختلف اعم از حمل‌ونقل، بهداشت و درمان یا سایر مسوولان که امر پیشگیری و سلامت مردم و حتی اطلاع‌رسانی به‌عهده‌ی آنان است تعلل کرده باشند باید به مردم معرفی شوند و مورد تعقیب و مجازات قرار گیرند. آنچه مسلم است مسوولیت ابتلا به بیماری و قربانی‌شدن عده‌ای از مردم از باب تسبیب متوجه آن بخش مدیرانی است که در اجرای وظایف خود از اطلاع‌رسانی تا پیشگیری، از پیشگیری تا درمان تعلل ورزیدند حال آنکه. در غیاب مدیریت کارآمد و به‌خصوص اعتماد مردم به دولت، شایعاتی که در چنین محیطی به‌سرعت شکل می‌گیرند، زمینه پذیرش گسترده‌ای از سوی توده مردم می‌یابند و با پذیرش شایعات، ترس و وحشت ناموجه بر افراد مستولی می‌شود و این به‌نوبه خود، عوارض روانی و اجتماعی و اقتصادی و حتی امنیتی فراوانی با خود به همراه دارد. ویروس کرونا نشان می‌دهد که اداره جوامع امروز از طریق سخت‌افزاری و اعمال قدرت فیزیکی امکان‌پذیر نیست و یک ویروس ناچیز حتی قدرت مهیب و متمرکز حزب کمونیست چین را به چالش می‌کشد!
.
اینستاگرام روابط عمومی
https://www.instagram.com/ravabetomomiseytareh/
