با تداوم شیوع کرونا در کشور شاهد پررنگ‌تر‌شدن رفتار دوگانه و مواضع یک بام و دو هوای مقامات کاخ سفید در این خصوص هستیم. دونالد ترامپ، رییس‌جمهوری آمریکا ضمن تداوم سیاست فشار حداکثری و عدم رفع تحریم‌های ظالمانه ایالات‌متحده ضد ایران که چالش‌های بسیار گسترده‌ای را برای مبارزه هر‌چه بهتر با این ویروس در داخل کشور شکل داده، از آمادگی واشنگتن برای کمک به تهران سخن گفته است و نمونه‌ی اخیر آن به مواضع ترامپ در نشست خبری کاخ سفید باز‌می‌گردد که با واکنش محمد‌جواد ظریف، وزیر امور خارجه کشور رو‌به‌رو شد. در مقدمه عنوان شده بایستی به این نکته اشاره شود که دولت آمریکا با کارنامه‌ای آکنده از جنایت علیه بشریت و نقض حقوق بشر در داخل و خارج این کشور، خود را محکی برای سنجش حقوق بشر در کشورهای دیگر می‌داند و با همین سنگ محک کشورهای غیرهم‌سو با سیاست‌های واشنگتن را به نقض حقوق بشر متهم می‌کند. کمتر کشوری در جهان معاصر است که در معرض فهرست بلند‌‌بالای رفتارهای ضد‌انسانی دولت آمریکا جا نگرفته باشد. حقوق بشر بنیادی‌ترین حقوقی است که هر انسانی به‌طور ذاتی، فطری و به صرف انسان‌بودن از آن بهره‌مند است، اما آنچه محل نقد و بحث است، این است که چه دولت‌هایی داعیه دفاع از حقوق بشر را دارند و آیا حقوق بشر به چنین حمایت‌هایی نیاز دارد؟ اصولا بسیاری از قوانین بین‌الملل به‌دلیل مبتنی‌بودن بر شاخصه‌های کیفی و عدم بهره‌مندی از مصادیق مشخص عینی، دارای انعطاف‌پذیری بسیاری هستند که زمینه را برای سوء‌استفاده دولت‌ها فراهم می‌آورند.
امروزه حقوق بشر علی‌رغم وجود برخی نارسایی‌های مفهومی و اختلاف‌نظرهای مبنایی و اجرایی که در‌خصوص آن وجود دارد، به‌عنوان یکی از مهم‌ترین عناصر گفتمان حقوقی و سیاسی دولت‌ها و جوامع بشری مطرح است و نادیده‌گرفتن آن در سطح داخلی علاوه بر ایجاد بحران‌های متعدد، منجر به چالش کشیده‌شدن کارآمدی و مشروعیت نظام سیاسی می‌شود و در عرصه‌ی بین‌المللی نیز محدودیت‌ها و موانع متعددی را به‌دنبال خواهد داشت. بر این اساس، دولت‌ها برای حفظ تداوم حیات سیاسی و انجام تعهداتی که به‌واسطه حقوق داخلی و خصوصا حقوق بین‌الملل پذیرفته‌اند، ملزم به رعایت حقوق بشر هستند. بدیهی است اهتمام به رعایت این حقوق توسط نظام‌های لیبرال دموکرات که داعیه دفاع از حقوق اساسی تمامی انسان‌ها را دارند و مشروعیت‌شان وابسته به آرای مردم است، از اولویت بیشتری برخوردار است.
اما سوال مهم اینکه ایالات‌متحده ذیل تلاش‌های دیپلماتیک کرونایی تهران به‌منظور شکستن فضای تحریم‌های کاخ سفید ضد جمهوری اسلامی از خود یک نرمش و تعدیلی نشان داده است؟ کما این که ترامپ در جریان کنفرانس خبری خود از اعلام آمادگی واشنگتن برای خرید و تحویل دستگاه ونتیلاتور (دستگاه تنفس مصنوعی) به ایران در صورت نیاز سخن گفته است. البته پیش از این هم آندره‌آ گاکی، رییس دفتر دارایی‌های خارجی (اوفک) در وزارت خزانه‌داری ایالات‌متحده عنوان کرده بود که اوفک آماده است هر درخواستی برای دریافت مجوز مربوط به بحران جاری و کمک‌رسانی به کشورهای تحت تحریم به‌خصوص ایران، ونزوئلا و کره‌شمالی باشد را در اولویت قرار دهد. آیا ترامپ به موازات پیگیری سیاست فشار حداکثری‌اش به دنبال ارائه چهره‌ای حامی جامعه و ملت ایران است؟
در این خصوص آنچه از مطالعه تحلیل‌گران به‌دست آمده بایستی اذعان نمود: واقعیت این است که اساسا میان رفع تحریم‌های ایالات‌متحده آمریکا با برخی اقدامات مبنی بر آمادگی واشنگتن برای کمک به ایران در مبارزه با کرونا فاصله زیادی وجود دارد. اکنون که در ماه‌های منتهی به انتخابات ریاست‌جمهوری ایالات‌متحده آمریکا قرار داریم دونالد ترامپ به هیچ‌وجه حاضر به لغو تحریم‌های خود علیه جمهوری اسلامی ایران نخواهد بود، مگر آنکه شرایط و نگاه ایران در‌خصوص برخی از منافع ایالات‌متحده آمریکا، به‌خصوص در منطقه خاورمیانه به محرویت حفظ امنیت اسرائیل تغییر پیدا کند. به‌عبارت ساد‌ه‌تر رفع تحریم‌های ایالات‌متحده آمریکا تنها منوط به رفع تهدید از جانب جمهوری اسلامی ایران در‌خصوص برخی مواضع و منافع آمریکا در منطقه محقق خواهد شد. خصوصا که ما طی هفته‌های اخیر شاهد برخی تحرکات و تنش‌ها میان تهران و واشنگتن در عراق و اخیرا در خلیج‌فارس بوده‌ایم.
بنابراین مادامی که شاهد تداوم این تنش‌ها از هر دو طرف باشیم قطعا تغییری، ولو مقطعی و موقت در رفع تحریم‌ها شکل نخواهد گرفت. از این‌رو در آینده تشدید سیاست فشار حداکثری علیه ایران به‌خصوص در دوران پساکرونا که چالش‌های معیشتی کشور پررنگ‌تر می‌شود، در دستور کار ترامپ خواهد بود. به‌هر‌حال اکنون تحولاتی که در عرصه سیاسی عراق با انتخاب مصطفی الکاظمی به‌عنوان نخست‌وزیر این کشور روی داده است تمام برنامه‌ریزی‌های ایالات‌متحده آمریکا را بر هم زد. چرا‌که واشنگتن حساب جدی روی نخست‌وزیری عدنان الزرفی باز کرده بود و به دنبال تغییر موازنه قوا و سامان‌دادن شرایط سیاسی، امنیتی و دیپلماتیک به نفع خود در سایه روی کار آمدن دولت الزرفی بود که نهایتا با تحرکات نیروهای هم‌سو با ایران و روی کار آمدن مصطفی الکاظمی به شکست رسید.
پس بی‌تردید آمریکا دایره تحریم‌ها علیه ایران را تشدید خواهد کرد تا تهران به واسطه درگیر‌شدن با انبوهی از مشکلات سیاسی، اقتصادی، امنیتی و به‌خصوص در حوزه بهداشت و درمان مجبور به تعدیل و عقب‌نشینی از سیاست‌های منطقه‌ای خود شود. اما نکته قابل تامل اینکه ترامپ به دروغ هر‌روز بر طبل اینکه خواستار کمک به ایران است، می‌کوبد. اگرچه این احتمال که این کمک‌ها ممکن است جنبه‌های انسانی داشته باشد منتفی نیست ولی ممکن است در مواضع ما تزلزل به‌وجود آورد. وزیر خارجه کشورمان اعلام کرد که آماده صدور دستگاه تنفسی هستیم و این جوابیه‌ای برای ترامپ است. کشاکش‌هایی است که نه جدید و نه خیلی سنگین است ولی نشان می‌دهد که شرایط کرونا، هیچ‌تغییری در مواضع دو طرف به‌وجود نیاورده است. عراق شریک معتبری برای صادرات ما بود و سالیانه با احتساب گاز و برقی که به عراق صادر می‌کردیم بین 9 تا 12میلیارد دلار مبادله بازرگانی با این کشور داشتیم.
اما از دوره اول تحریم‌ها، آمریکا عراق را مجبور کرد که منابع جدیدی جایگزین منابع ایران کند. کویت اعلام آمادگی کرد گاز عراق را تامین کرده و برق این کشور را هم ترکیه تامین کرد. امری که بر اقتصاد ما فشار خواهد آورد. قبل از اینکه قیمت نفت تا این حد کاهش پیدا کند، حدود 200هزار‌میلیارد کسری بودجه داشتیم که الان هزینه تولید نفت و انتقال‌مان در حدود بشکه‌ای 14 تا 16 دلار تمام می‌شود. ما برای اینکه نفت‌مان از تهدید به دور باشد با لوله‌کشی، نفت را به جزیره خارک می‌بریم و هزینه تولید نفت‌مان به‌دلیل کهنه‌بودن تکنولوژی بالا درمی‌آید.
مردم اکنون گرفتار کرونا هستند اما طی ماه‌های آینده قطعا دولت با مشکلات اقتصادی بیشتری مواجه می‌شود که توان پاسخگویی به همه انتظارات مردم را ندارد. در صورت ادامه این وضعیت به‌رغم پیشنهاداتی مبنی بر اینکه کمک‌هایی از بنیاد مستضعفان و آستان قدس دریافت شود اما نمی‌تواند همه مشکلات را حل کند. ما نیاز به ارز خارجی داریم. دولت با بازگشایی مشاغل و فراخوان مردم به سمت کسب و کار خواهان این است که بستر فعالیت را فراهم کند. اما آنچه مسلم است از بین جان و نان، دولت نگران هر دو است اما به نان مردم در این شرایط نگاه جدی دارد. تحریم‌های یک‌جانبه آمریکا علیه مردم ایران نقض صریح قواعد امره و اصول مصرح بشردوستانه است، بیمارانی که در اثر تحریم دارو در معرض تشدید وضعیت درمانی خود قرار می‌گیرند، نمونه بارزی از این نقض بنیادین حقوق بشردوستانه هستند. در این رابطه پر‌واضح است که دو اصل مهم حقوق بشردوستانه یعنی اصل تفکیک و اصل اجتناب از رنج و درد بر افراد بی‌گناه با نقض فاحش مواجه شده است و جامعه بین‌المللی همچنان که در نشست کمیته صلیب سرخ بر لزوم توفق آن تاکید کرده، باز هم باید به مطالبات خود در این عرصه ادامه دهد.
اینستاگرام روابط عمومی
https://www.instagram.com/ravabetomomiseytareh/
