دموکراتها و جمهوریخواهان اگرچه طی سالهای گذشته بر سر بسیاری از موضوعات داخلی و خارجی اختلافنظر جدی داشتند اما بر سر یک موضوع این اختلافات را کنار گذاشته و در کنار یکدیگر ایستادهاند: »موضوع ایران«. تنها توافق هستهای بوده که توانسته شکافی جدی در بدنه دو حزب حاکم در آمریکا ایجاد کند و نقطه افتراقی میان جمهوریخواهان و دموکراتها شود. از سال 2018 و با خروج ایالاتمتحده از توافق هستهای با ایران، بسیاری از دموکراتها در قامت منتقدین کاخ سفید ظاهر شده و از رفتارهای دولت ترامپ در قبال توافق هستهای انتقاد کردهاند.
در مقابل جمهوریخواهان نیز با اصرار بر اتخاذ راهبرد فشار حداکثری علیه ایران کوشیدهاند تا از روش و تاکتیکی متفاوت با دموکراتها به آنچه میخواهند دست یابند. بهرغم مخالفت دموکراتها با خروج آمریکا از برجام و وجود گمانهزنیهایی مبنی بر احتمال بازگشت ایالاتمتحده به توافق هستهای در صورت پیروزی یک دموکرات در نوامبر 2020، خروج ترامپ از این توافق و ارائه طرحهایی نظیر تمدید تحریم تسلیحاتی ایران، باعث ایجاد یک تناقض جدی میان دموکراتها شده است.
یکی از تناقضها امضای نامهای است که از وزیر خارجه آمریکا در راستای ارائه طرح تمدید تحریم تسلیحاتی علیه ایران حمایت میکند. به نوشتهی المانیتور، نام یکی از اعضای مجلس نمایندگان آمریکا که طی سالهای اخیر بهعنوان منتقد لابی تاثیرگذار »ایپک« شناخته میشد در میان نمایندگانی است که پنجشنبه هفته گذشته در اقدامی دوحزبی، نامهای را که از سوی این حزب پیشنهاد و بهوسیله دو عضو مجلس نمایندگان نوشته شده بود، امضا کردهاند.
ایلهان عمر که در سال 2018 از مینهسوتا به مجلس نمایندگان راه یافته، پیشتر نظیر بسیاری دیگر از دموکراتها مخالف تحریم و نقض برجام بود و این اقدام او تعجب بسیاری را در جامعه سیاسی آمریکا برانگیخته است. در عینحال، الیوت انگل، عضو دموکرات دخیل در نگارشنامه میگوید هرچند آنها با تلاش برای تمدید تحریم تسلیحاتی ایران موافق هستند، اما به هیچوجه سناریو دوم مایک پمپئو، وزیر خارجه آمریکا مبنی بر استفاده از مکانیزم ماشه را درست نمیدانند و معتقداند نباید برجام نابود شود.
در این خصوص تحلیلگران معتقداند: تمدید تحریمهای تسلیحاتی ایران موضوعی فراحزبی است و بر سر آن در کنگره آمریکا اجماع کاملی وجود دارد. تنها نقطه افتراق، برجام است؛ در بقیه موضوعات مربوط به ایران، تفاوت چشمگیری میان دو حزب اصلی آمریکا دیده نمیشود این رفتار دقیقا متناقض بوده و دموکراتها معتقدند این تناقض را ترامپ بهوجود آورده است. این نگاه دموکراتها درحالی بر سیاست کاخ سفید اثرگذار است که پیشتر مقامات جمهوری اسلامی، بازگشت تحریمهای تسلیحاتی را »مرگ برجام« نامیده و اعلام کرده بودند که چنین امری تفاوتی با اسنپ بک ندارد.
حال آنکه در این وضعیت و در فضای سیاسی کشور با یک ذوقزدگی شتابان مواجهایم که از بد حادثه، ذوقزدگیها برای منافع ملی ایران راهگشا نخواهند بود. و این ذوقزدگی شتابان، روی کارآمدن یک رییسجمهور دموکرات در اتاق بیضی شکل کاخ سفید است تا شاید بتوان از طریق آن بخشی از اختلافات فزاینده کنونی را حل کرد و همچنین به سرانجام مشخصی رسید و دومین ذوقزدگی شتابان اتکای فزاینده بر تغییر نظم موجود بینالمللی در دوران پساکرونا است؛ حتی در صورت پیروز شدن جو بایدن در انتخابات آبانماه، ضرورتا هیچ تضمینی وجود ندارد که سطح اختلافات دو طرف در یک روند کاهشی قرار بگیرد.
براساس همان تجربه تاریخی و وجود تفاوت پارادایمی در نوع جهانبینیهای دو طرف، روی کارآمدن یک دموکرات نیز نمیتواند روابط تهران و واشنگتن را از این هاله ابهام خارج کند. فراموش نکنیم نوع عینکی که یک دموکرات نسبت به ایران به چشمان خود میزند با نوع عینکی که یک جمهوریخواه به ایران مینگرد به لحاظ ماهوی چندان متفاوت نیست بلکه تفاوت در روش است و نه در ماهیت. اجماعی که اکنون میان اکثریت اعضای هر دو حزب مجلس نمایندگان آمریکا بر سر تحریم تسلیحاتی ایران وجود دارد و همچنین دیگر نمونههای تاریخی از این دست خود مصداقی بر تایید این مدعاست. نمونههای تاریخی دیگری که مشابه این مورد هستند نیز در طول تاریخ روابط دو کشور وجود دارد که البته امکان پرداختن به تمامی آنها در این نوشتار فراهم نیست.
در پایان نگارنده مهدی حیدرپور براین نکته اذعان داردکه: تا پیش از این چه برای طرفهای اروپایی و چه برای ایران این امیدواری مطرح بود که در صورت پیروزی یک دموکرات احتمال احیای برجام و اجرای حداکثری آن وجود دارد اما با اقدام اخیر حتی اگر در شورای امنیت به نتیجه نرسد نوعی بیاعتمادی در ایران ایجاد خواهد شد که مانع از کارگشاشدن دیپلماسی درصورت استقرار یک دولت جدید در آمریکا خواهد شد. چنین اشتباهی میتواند برای همیشه آینده برجام و حتی روابط ایران و آمریکا را تحتتاثیر قرار داده و باعث بروز مشکلاتی جدی شود.
اینستاگرام روابط عمومی