پر واضح است اقتصاد ایران با فوران اولین چاه نفت در خرداد سال 1287 دچار وابستگی به درآمد نفت شد و تاکنون این وابستگی ادامه دارد. موضوع اقتصاد بدون نفت، موضوع مهمی است که همواره و پس از انقلاب، دغدغه‌ی جدی مقام‌معظم رهبری، مردم و مسئولان بوده است تا اتکای بودجه به نفت کاهش پیدا کند. حال آنکه واردات بیرویه و صادرات وابسته به نفت، اکنون مهم‌ترین چالش اقتصاد کشور ماست. در واقع دو مشکل فوق، برخلاف تفاوت ظاهری، به منزله دو روی یک سکهاند و هردو با هم، نشانههایی از نبود سلامت در اقتصاد کشور را یادآوری میکنند.
در این بین چندی پیش وزیر امور اقتصادی و دارایی از گام‌های دولت برای برون‌رفت از اقتصاد نفتی و تحقق اقتصاد مقاومتی خبر داد. علی طیب‌نیا در گفت‌وگو با پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر حفظ و نشر آثار آیت‌ا... العظمی خامنه‌ای، گام‌های دولت برای برون‌رفت از اقتصاد نفتی و تحقق اقتصاد مقاومتی را تشریح کرد. اقتصاد نفتی و اقتصاد دولتی، دو اشکال بزرگ اقتصاد ایران است که رهبر انقلاب در دیدار چند روز پیش خود با مردم آذربایجان بر آن تأکید کردند.
از نظر ایشان اقتصاد نفتی »یعنی ما نفت را که سرمایه ماندگار ماست و امکان ارزش افزوده چندین برابری در آن وجود دارد، از زیر زمین بکشیم بیرون، خام‌خام بفروشیم به دنیا، پولش را بگیریم و صرف امور جاری کشور بکنیم؛ خسارت از این بالاتر نمی‌شود«. اشکالات و معایب اقتصاد نفتی را با وزیر اموراقتصادی و دارایی به بحث گذاشتیم. به گفته وزیر اقتصاد، وابستگی اقتصاد ایران به نفت پدیده‌ای سطحی نیست که با اقدامات و تصمیمات کوتاه مدت حل و فصل شود بلکه مشکلی ساختاری و بنیادین است که آثار آن در همه ابعاد اجتماعی، سیاسی و اقتصادی قابل مشاهده است.
طیب‌نیا معتقد است: حتی بخشی از تحریم‌ها به‌دلیل وابستگی اقتصاد ایران به نفت است. در این خصوص تحلیلگران اقتصادی براین باورند، تا زمانی که تولید و تولیدکننده حمایت نشوند و عرضه کالاهای مورد نیاز مردم به اندازه تقاضا نباشد، با زور و فشار نمیتوان اقتصاد را به مسیر اصلی و تعادل لازم هدایت کرد. از سطح اقتصاد ملی که بگذریم، در بین بخشهای اقتصادی، از بخش کشاورزی به عنوان منشأ تولید اقتصادی جامعه نباید غافل بود. حتی در کشورهای پیشرفته و صنعتی، بخش کشاورزی هم‌اکنون به‌عنوان بخش پیشران و موتور توسعه اقتصادی مورد قبول اقتصاددانان است و لذا از این دیدگاه، بیشترین حمایتها از تولید محصولات و فعالان این بخش به‌عمل میآید.
البته بدیهی است که بیماری موجود در اقتصاد ما، یک بیماری چند عارضهای است و با یک نسخه واحد قابل درمان نیست، اما با توجه به مقطع فعلی و ضرورت بازنگری در سیاستهای اقتصادی، توجه به نکات زیر که اکثراقتصادانان بر آن صحه گذاشته‌اند می‌تواند در جهت برون‌رفت از شرایط اقتصاد تکپایه و نفتی تا اندازهای راهگشا باشد.
راهکارهایی که برای قطع وابستگی بودجه به نفت وجود دارد بطور اختصار به شرح زیر است: 1. پرهیز از واردات بیرویه و بازگشت به سیاست تولید داخل (خودکفایی حداقل در محصولات اساسی و راهبردی). 2. ارتقای بنیانهای تولید و کمک به تغییر استراتژی تولید از سنتی به تولید تجاری و دانش پایه، بخصوص در بخش کشاورزی. 3. سرمایهگذاری روی نیروی انسانی متخصص، متعهد و عملگرا و حمایت مستمر از پژوهشهای کاربردی.
درپایان و به نظرنگارنده" مهدی حیدرپور"ضروری است در مقطع کنونی و رهایی از اتکا به نفت و نیل به سوی اقتصاد صنعتی نفتی و توجه به صنایع مادر به‌ویژه صنایع مادر، نفت و تبدیلی سیاست‌ها باید با هم سازگار شوند، فضای کسب و کار بهبود پیدا کند و هزینه‌های تولید باید کاهش یابد.پ
مدیر محترم وبلاگ
با سلام. ضمن تشکر، مطلب زیبای حضرتعالی برای معرفی و استفاده دیگران، در سایت شبکه وبلاگی استان البرز ( روایت نو ( revayatno.ir ) منتشر شد.
با لینک کردن باشگاه وبلاگ نویسان استان البرز روایت نو در وبلاگ خود ما را یاری نمایید.