سردبیر آزاداندیش

دغدغه ی بهبود اوضاع فرهنگی

فرهنگ ابزار تفنن و سرگرمی نیست، بلکه راهی برای شناخت خود و عالم و آدم است. حضرت امام در همین خصوص فرمودند: »بالا‌ترین و والا‌ترین عنصری که در موجودیت هر جامعه دخالت اساسی دارد، فرهنگ آن جامعه است«. همین سخن امام(ره) جایگاه فرهنگ و اهمیت آن را نشان می‌دهد. در سخنان مقام معظم رهبری نیز در تمامی سال‌های گذشته و اکنون می‌بینید که فرهنگ به عنوان یکی از دغدغه‌های جدی ایشان مطرح است، تا جایی که ایشان می‌فرمایند: »مقوله فرهنگ از نظر تاثیرش در آینده یک ملت و یک کشور، با هیچ چیز دیگرى قابل مقایسه نیست.«

در تکمیل مقدمه عنوان شده بایستی اذعان نمود: در این سال‌ها، دولت‌های مختلف با گرایش‌های متفاوت بر مصدر امور بوده‌اند و بی‌گمان همه آنها سعی در بهبود اوضاع فرهنگی داشته‌اند اما نمی‌توان به نتایج این سعی و تلاش رای قاطع داد؛ در مقابل، می‌توان بر این رای پای فشرد که سیاسی‌دیدن فرهنگ و سیاسی‌کردن فرهنگ در همه این دولت‌ها، امری متداول و مشترک بوده است. در این راستا مقام معظم رهبری درباره آسیب‌های اجتماعی فرموده‌اند (نقل به مضمون) که در این حوزه 20 سال عقب هستیم.

این عقب‌ماندگی در حوزه اجتماعی نشان می‌دهد که در جایی از کار »گیری« وجود دارد. عقب‌ماندگی اجتماعی، معلول کاستی‌های فرهنگی است. فرهنگ ما »گیر« دارد و گیر آن، این است که در گیره سیاست، گیر افتاده و فرهنگ گیرپذیر شده است؛ تا جایی که همه، شجاعت گیردادن به فرهنگ را پیدا کرده‌اند. گیرهای ناشی از منظر ناشی‌گری، اظهارنظرهای غیرکارشناسانه، آمیخته به هوس، گرایش‌های سیاسی و طمع‌ورزی‌های اقتصادی! ازاین‌رو و در همه این سال‌ها، سرنوشت فرهنگ را آنانی رقم زده‌اند که به طور مداوم سرنای فرهنگ را از سر گشادش دمیده‌‌اند. در این خصوص کارشناسان مسائل فرهنگی ابراز نموده‌اند، انقلاب اسلامی با وجود ماهیت فرهنگی‌اش، تاکنون نتوانسته با فرهنگ کنار بیاید.

در دوران طولانی بعد از انقلاب همواره موضوع فرهنگ از تبیین واژه فرهنگ گرفته تا مفهوم‌سازی و ساختارآفرینی دچار مخاطره تأخیر و روند فرسایشی و تعارض‌های مختلف بوده و فرهنگ را گرفتار واپس‌گرایی‌ها و ته‌نشینی‌ها و هر آنچه به انفعالات فرهنگی شبیه است، کرده است. این کارشناسان درخصوص دغدغه ی بهبود فرهنگی دو نکته را قابل تامل دانسته‌اند اول اینکه، مجموعه سازمان‌ها و نهاد‌های فرهنگی دولتی و شبه‌دولتی کشور که مسئولین با اعمال سیاست‌های خود آنها را عملا تحت فرمان دارند علاوه بر ماهیت و استهلاک دارایی‌های هزاران‌ میلیارد‌ تومانی، سالانه حدود هفت ‌هزار میلیارد تومان فقط!! از منابع و بودجه دولتی را صرف هزینه‌های جاری و برنامه‌ای خود می‌کنند؛ اما نتایج حاصل از این فعالیت‌ها را نه خود دستگاه‌ها، نه ما و نه دیگران مطلوب نمی‌دانند و طرفه آنکه همین سازمان‌ها مدام فریاد برمی‌آورند که بودجه کم داریم و پول بیشتر می‌خواهیم. دومین نکته اینکه یکی از نقاط قوت دولت تدبیر و امید دیپلماسی است.

دیپلماسی اما امروزه تنها به سیاست محدود نمی‌شود بلکه حوزه‌های مختلفی از اقتصاد تا فرهنگ را در برمی‌گیرد. بدون شک اگرما بتوانیم در عین حالی که دیپلماسی را در حوزه روابط بین‌الملل دنبال می‌کنیم در سایر شئون و از جمله دیپلماسی فرهنگی نیز دنبال کنیم، ممکن است به دستاوردهای بزرگ‌تری دست پیدا کنیم. اگر تنها انرژی خود را بر حل مسائل سیاسی متمرکز کنیم و از دیپلماسی اقتصادی و دیپلماسی فرهنگی غافل شویم، بهره چندانی از تلاش‌های صورت گرفته در دولت نخواهیم برد.

در پایان و به نظر نگارنده"مهدی حیدرپور"تا چرخ فرهنگ، به این روال می‌چرخد انتصاب و استعفای جنتی‌ها هیچ مشکلی از مشکلات فرهنگ را حل نخواهد کرد. اما گسترش همکاری‌های فرهنگی، آموزشی و پژوهشی در سطح جهان، با اولویت کشورهای منطقه و اسلامی و گسترش گفت‌وگو و تعامل فرهنگی با جهان اسلام و ادیان توحیدی، به ویژه حوزه تشیع می‌تواند به ما برای رسیدن به این مهم کمک کند.

۱ ۰