سردبیرآزاداندیش

لزوم‌ آگاهی‌ مردم‌ برای‌ مواجهه‌ با شرایط‌ بحران

بحران‌های انسان ساخت مانند جنگ و عملیات تروریستی، از نوع بحران‌های تعمدی است که طراحی و برنامه دارد. بحران‌هایی که به درک خطر از اوضاع برمی‌گردد و از این رو باید درک خطر در میان مردم بالا برود تا هنگام بروز چنین اتفاقات خطرپذیری و ریسک‌پذیری نداشته باشند؛ آن هم در شرایط جغرافیایی که کشور ما در آن قرار گرفته و تروریست‌ها در منطقه درحال جولان دادن هستند.

از این رو باید مردم به درک از خطر برسند. در حوادث تروریستی ممکن است یکی از برنامه‌های تروریست‌ها این باشد که پس از جمع‌شدن مردم در یک محل، آن منطقه را منفجر کنند یا وضع گروگانگیری به وجود بیاورند به‌همین دلیل لازم است به مردمی که در چنین شرایطی در محل می‌مانند و نظاره‌گر حادثه هستند، هشدار بدهیم که تا چه میزان حضورشان در چنین شرایطی خطرناک است. آنها نه‌فقط جان خودشان را به خطر می‌اندازند بلکه در کار نیروهای امنیتی و اطلاعاتی هم اختلال ایجاد می‌کنند.

در این زمان‌ها فقط و فقط نیروهای امنیتی و امدادرسان باید در محل حادثه حضور داشته باشند چون خطر چنین حوادثی بسیار بیشتر از حوادث طبیعی است و دشمن زنده و با برنامه‌ریزی منتظر است تا آسیب برساند.

به واقع بایستی به این نکته اشاره نمود که: آگاهی مردم برای مواجهه با شرایط بحران اندک است و رفتار آنها و مزاحمت و اختلالی که در این شرایط عموما برای نیروهای امدادی دارند را به حساب این می‌گذارند که فرهنگ رفتار اجتماعی درست در شرایط بحران در جامعه جا نیفتاده است اما پرسش این است که آیا مردم ایران از نظر فرهنگی به‌زعم شماری از منتقدان عقب‌مانده‌تر از شهروندان شهرهای مثلا اروپایی هستند یا این که به اندازه کافی آنها برای مواجهه اجتماعی در شرایط بحران آموزش ندیده‌اند؟ به‌عبارتی دیگر این روزها همه از نحوه مواجهه مردم با بحران‌ها انتقاد می‌کنند و می‌پرسند که چرا مردم ایران در زمان حادثه و بحران تجمع می‎کنند، اما خارج از ایران هم در زمان بحران مردم حتما جمع می‌شوند اما نکته متفاوت این است که آنها تا یک حد و محدوده مشخصی گرد هم جمع می‌شوند و پلیس است که این حدود را مشخص می‌کند.

اگر در زمان بحران به‌نظر می‌رسد که شهروندان کشورهای پیشرفته، منظم‌تر و هماهنگ‌تر از ما عمل می‌کنند، یک دلیل روشن‌اش این است که قانون در آنها نهادینه شده و می‌دانند که نباید از آن تخطی کنند. اما در ایران قانون هیچ‌وقت مورد اطاعت نبوده و نهادینه نشده است. مردم فکر می‌کنند اگر به آنها می‌گویند به این نقطه نیایید، اتفاقا باید آن جا باشند و درواقع با این کار علیه قانون جبهه می‌گیرند.

ما باید بپرسیم که تا چه زمانی قرار است قانون طرف مردم را نگیرد و مردم تا چه حد می‌خواهند قانون را به بازی بگیرند؟ قانون باید به شکلی در میان مردم نهادینه شود که فراتر از آن چیزی نباشد و مردم بدانند هر چه قانون می‌گوید درست است. تا زمانی که قانون فقط متعلق به عده خاصی است و به‌صورت گزینشی اجرا می‌شود، مردم هیچ‌وقت به قانون اهمیت نمی‌دهند. حتی زمانی که این قانون مدافع مردم باشد هم آن را قبول ندارند. شاید گاهی مقایسه‌کردن هم بد نباشد و بشود از آن به‌عنوان راهی برای آموزش مردم برای بحران‌های بعدی استفاده کرد.

وقتی حادثه پلاسکو اتفاق افتاد، موجی راه افتاد که در آن نه‌تنها رسانه‌ها که حتی خود مردم از یکدیگر انتقاد می‌کردند که چرا عده‌ای موبایل به‌دست می‌گیرند، تجمع می‌کنند و سلفی می‌گیرند. این مسئله موجب می‌شود که در بحران بعدی مردم این انتقاد را آویزه گوششان کنند که رفتار درستی نیست. در این شرایط چه‌بسا این یک نوع آموزش باشد. اما بحث مهمتر آموزش‌هایی است که پیش از بحران باید برای افراد جامعه تدارک دیده شود؛ مسئله‌ای که الان مورد بحث تمام کشورهاست که به‌جای آموزش و پرورش عمومی و بدون کاربرد، به مردم آموزش‌هایی داده شود که کاربرد داشته باشد.

اما کسانی که طرفدار آموزش و پرورش سنتی و تکراری و بدون کاربرد هستند گوش‌شان بدهکار نیست. یک دلیل حضور مردم در صحنه هم این است که اطلاع‌رسانی کاملی به آنها صورت نمی‌گیرد و گاهی با این بهانه که مردم نگران نشوند. اما این عذر بدتر از گناه است. در مورد حادثه تروریستی دیروز این مسئله را دیدیم که تمام شبکه‌های اجتماعی اخبار را پخش می‌کردند ولی تلویزیون در حد خبر کوتاه آن را پوشش داد؛ درحالی که بسیار حادثه مهم و بااهمیتی است، اما تلویزیون خبر فوری نزد و تنها در باکس کوچکی به صورت زنده گوشه‌هایی از مجلس را پوشش می‌داد.

مردم در صحنه حضور داشتند و صحنه‌ها را فیلمبرداری می‌کردند. همین اتفاقات باعث می‌شود مردم نسبت به رسانه‌ها و به‌خصوص صداوسیما بی‌اعتماد شوند چون خودشان این اخبار را به هم منتقل می‌کنند. از آن گذشته، چرا نباید نگران شوند؟ شاید عده‌ای از این طریق از حضور در محل حادثه امتناع کنند و جان‌شان به خطر نیفتد. پوشش ندادن این اخبار بی‌اهمیتی نسبت به جان مردم است. نکته قابل تامل اینکه تصاویر و گزارش‌هایی که از حوادث تروریستی دنیا مخابره می‌شود، مثلا همین حادثه اخیر در لندن، اغلب مردم را درحال دویدن و دورشدن از صحنه حادثه نشان می‌دهد.

آنها فرار می‌کنند تا در شرایط بحران جانشان را نجات بدهند، اما در ایران در شرایط پرمخاطره‌ای که داعش دیروز به‌پا کرده بود، آنچه در صحنه حادثه مثل همیشه بیشتر به چشم می‌آمد، حضور پرشمار مردمی بود که تحت هیچ شرایطی حاضر به ترک محل حادثه نشدند. بخش قابل توجهی از توان نیروهای امدادی و امنیتی حاضر در صحنه، صرف ساماندهی جمعیت تماشاچیان حاضر در محل حادثه شد. دیروز همزمان با انتشار اخبار این حادثه در شبکه‌های اجتماعی، مردم تصاویری از حمله اخیر به تهران و نیز حمله به لندن را به اشتراک گذاشتند و با مضامین مختلف به محتوای یکسانی اشاره کردند، به این که همه جای دنیا مردم در جریان حوادثی مثل این حمله تروریستی فرار می‌کنند و در ایران از هر جایی که هستند خودشان را به محل حادثه می‌رسانند که ببینند چه خبر شده است!

در پایان و به نظر نگارنده مهدی حیدرپور(مهدی قزل):ما در بحث آموزش عموم مردم ضعیف عمل کرده‌ایم، هم صداوسیما و هم بقیه کسانی که در دستگاه‌های مرتبط با آموزش همگانی کار می‌کردند ضعیف عمل کرده‌اند. به همین خاطر طی این یکی، دو سال گذشته که میزان آمادگی مردم مشخص شده و طرح‌هایی مثل طرح خادم انجام شد و صداوسیما هم فعال‌تر شده، کمی این آمادگی افزایش پیدا کرده ولی همچنان میزان آمادگی و دانش مردم درخصوص حوادث مطلوب نیست. آخرین مطالعه‌ای که انجام دادیم نشان می‌دهد در شرایطی که میزان اطلاعات اولیه مردم حداقل باید 70-80 درصد باشد، این میزان زیر 40-50 درصد است. رویکرد کنونی سازمان مدیریت بحران، رویکرد یک مخاطره خاص نیست.

فرقی نمی‌کند که حمله تروریستی باشد یا ریزش پلاسکو یا زلزله؛ اقداماتی که مردم باید انجام دهند تقریبا یکسان است. در این‌گونه حوادث لازم است صحنه را ترک کنیم تا نیروهای مسئول، امدادی و امنیتی کارشان را انجام دهند. در هر حادثه‌ای نخستین موضوع بحث امنیت افرادی است که در آن حادثه حضور دارند و بهترین کار ترک‌کردن منطقی و بدون هجوم محل حادثه است.

نظرات  (۱)

۲۳ خرداد ۹۶ ، ۲۰:۲۸ گلستان بلاگ

سلام.طاعات و عبادات قبول

باتشکر. این مطلب در گلستان بلاگ منتشر شد

 برای نشر سریعتر مطالب خود به ما بپیوندید.و مطالب خود را از طریق نظرات سایت برای ما ارسال کنید

 http://golestanblog.ir/%d9%84%d8%b2%d9%88%d9%85%e2%80%8c-%d8%a2%da%af%d8%a7%d9%87%db%8c%e2%80%8c-%d9%85%d8%b1%d8%af%d9%85%e2%80%8c-%d8%a8%d8%b1%d8%a7%db%8c%e2%80%8c-%d9%85%d9%88%d8%a7%d8%ac%d9%87%d9%87%e2%80%8c-%d8%a8%d8%a7/

موید باشید

یاعلی. التماس دعا

ارسال نظر

ارسال نظر آزاد است، اما اگر قبلا در بیان ثبت نام کرده اید می توانید ابتدا وارد شوید.
شما میتوانید از این تگهای html استفاده کنید:
<b> یا <strong>، <em> یا <i>، <u>، <strike> یا <s>، <sup>، <sub>، <blockquote>، <code>، <pre>، <hr>، <br>، <p>، <a href="" title="">، <span style="">، <div align="">
تجدید کد امنیتی