سردبیرآزاداندیش

۳۹۰ مطلب با موضوع «یاداشت های سردبیرآزاداندیش» ثبت شده است

نوزدهمین نشست کمیسیون مشترک اقتصادی بین ایران و هند در نخستین روز زمستان به ریاست محمد‌جواد ظریف، وزیر امور خارجه کشورمان برگزارشد. سابرامانیام جایشانکار، وزیر امور خارجه هند که برای شرکت در این نشست به ایران سفر کرده بود در سه دور با ظریف رایزنی کرده است. در این خصوص بایستی به این نکته اشاره شود که: مناسبات ایران و هندوستان به‌ویژه در بعد تجاری یقینا در بستر میزان تنش میان تهران و واشنگتن تعیین می‌شود. در این راستا هندی‌ها منتظرند که گفت‌وگوها و مناسبات برجامی چه آینده‌ای پیدا خواهد کرد. اما با توجه به سفر اخیر آقای روحانی به ژاپن و همچنین تمایل برخی کشورها مانند عمان، ژاپن و سوییس برای میانجیگری میان ایران و آمریکا و نیز برخی پالس‌های مثبت از سوی کاخ سفید برای ارسال دارو و غذا به ایران از طریق کانال مدنظر سوییس، فضای مثبت، ولو نامطمئنی را برای کاهش تنش شکل داده است. در این فضا هندوستان سعی می‌کند از تغییر شرایط نهایت استفاده را ببرد تا بتواند حداقل در خصوص مهم‌ترین دغدغه خود یعنی بندر چابهار به منافع مدنظرش دست پیدا کند.

در زمان خروج دونالد ترامپ از برجام هیچ‌گونه دلیل و یا توجیهی برای فعال‌کردن مکانیسم ماشه وجود نداشت. چرا‌که فعال‌کردن مکانیسم ماشه ضمن اینکه به‌دلایل، شواهد و مدارک مستند و غیر‌قابل انکاری در کمیسیون مشترک برجام و شورای امنیت سازمان ملل نیاز دارد، پروسه زمان‌بری است که در آن دوره برای دونالد ترامپ قابل توجیه نبود. مضافا اینکه دونالد ترامپ سعی داشت در راستای وعده‌های انتخاباتی خود عمل کند و به‌جای استفاده از برخی مکانیسم‌ها، ایالات‌متحده آمریکا را از برجام خارج کند. در کنار آن نکته بسیار مهم دیگری که نباید فراموش کرد این است که اگر ایالات‌متحده آمریکا از فرآیند مکانیسم ماشه استفاده می‌کرد که البته فعال‌شدن این مکانیسم و به‌کارگیری آن در آن زمان هیچ‌گاه صورت نمی‌گرفت، چون اساسا هیچ‌گونه اقدام اشتباهی از سوی جمهوری اسلامی ایران در فعالیت‌های صلح‌آمیز هسته‌ای صورت نگرفته بود و گزارش‌های آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در آن زمان هم این مسئله را به کرات تایید کرده بود، معلوم نبود که شرایط و تبعات استفاده از مکانیسم ماشه به کجا خواهد کشید.

تلاش‌های دولت ترامپ برای اعمال تحریم‌های اقتصادی بر ایران پیامد ناخواسته‌ای به‌دنبال داشته است: این تحریم‌ها باعث شد ایران کنترل خود بر عراق را شدیدتر کند. کنث پولاک (Kenneth Pollack)، تحلیلگر سابق سازمان سیا و عضو فعلی موسسه آمریکن اینترپرایز، باور دارد که دلیل واکنش ایرانی‌ها به اعتراض‌های بغداد این است که عراق روزنه اقتصادی ارزشمندی است که به ایران در دورزدن تحریم‌ها کمک می‌کند. وی در این‌باره می‌گوید: »اقتصاد عراق برای ایران حیاتی است چرا‌که این کشور را در زمینه مسائلی مانند قاچاق و دستکاری در ارزش پول رایج برای مقابله با تحریم‌ها کمک می‌کند درواقع ایران به‌تدریج به عراق و لبنان به‌عنوان سوپاپ‌‌های بهبود اقتصادی متکی شده است.

پس از همکاری موفق با کاخ سفید برای تبادل زندانیان، رییس‌جمهور تصمیم گرفته اواخر ماه جاری به ژاپن سفر کند و دیداری با نخست‌وزیر این کشور داشته باشد؛ دیداری که بسیاری از کارشناسان آن را ادامه مذاکرات تهران پیرامون مسئله میانجیگری ژاپن میان ایران و آمریکا می‌دانند. عبدالرضا فرجی راد، استاد دانشگاه و سفیر پیشین ایران در نروژ و مجارستان در این‌باره معتقد است که محور اصلی گفت‌وگوها در سفر آتی حسن روحانی به توکیو مسائل دوجانبه نخواهد بود؛ چرا‌که در شرایط تحریم ژاپن حاضر به نقض تحریم‌ها نیست و مناسبات دوجانبه تحت این شرایط ظرفیت پیشرفت چندانی ندارند که رییس‌جمهور بخواهد برای دومین‌بار ظرف چند ماه اخیر با همتای ژاپنی دیدار کند. او به »آرمان ملی« می‌گوید: »در مسئله میانجیگری نیز باید تغییری حاصل شده باشد که چرایی انجام این سفر توجیه کند«. به گفته فرجی‌راد، اعلام آمادگی رییس‌جمهور برای مذاکره در قالب 1+5 نیز نشانه دیگری از تحولات این روزهاست که می‌تواند راهی برای عبور از بن‌بست سیاسی میان تهران و واشنگتن باشد.

همانگونه که شما خواننده فهیم می‌دانید حوادث و اتفاقاتی که طی سال‌های اخیر رخ داده، سبب شده تا شکافی عمیق میان دولت و ملت ایجاد شود که ترمیم این شکاف در مدت زمان باقی مانده، عملا نشدنی به‌نظر می‌رسد. یکی از اصلی‌ترین دلایلی که در خصوص این شکاف می‌توان ذکر کرد، عدم وفای‌به‌عهد در مسوولان است. براساس توصیه قرآن‌کریم، وفای‌به‌عهد از اهمیت زیادی برخوردار است و می‌تواند ترمیم‌کننده روابط باشد.

با این وجود مسوولان دولتی که از شرایط اقتصادی کشور و نارضایتی‌های مردم‌ آگاهند، زیاد حرف می‌زنند و کمتر عمل می‌کنند. در زمانی که کشور شدیدترین تحریم‌ها را تجربه می‌کند و وضعیت ناپایدار اقتصادی وجود دارد، اینکه یک مسوول مدام وعده‌های اقتصادی دهد و از اصلاح وضع معیشت مردم سخن بگوید امری ناشدنی ‌است. وقتی این مسوول نتواند به وعده خود عمل کند، نقض عهد کرده ‌و همین نقض عهد ‌اعتماد را در مردم زایل می‌کند و بر افزایش شکاف‌ها دامن می‌زند.

هر‌چه هوا رو به سردی می‎رود بحث انتخابات اما داغ‎تر می‎شود. در آستانه شروع فرآیند انتخابات، بازار نقل قول‌ها و گمانه‌زنی‌ها داغ است. عده‎ای سخن از آمدن برخی می‎کنند و عده‎ای دیگر صحبت از نیامدن. عده‎ای تایید می‎کنند و عده‎ای تکذیب. احزاب و جریانات به تکاپوی انتخاباتی افتاده‎اند تا هر‌چه سریع‌تر به لیستی واحد برسند.

حال پروژه انتخابات مجلس یازدهم به‌طور رسمی شروع شده و در اسفندماه مشخص می‌شود چه کسانی وکلای ملت در دوره یازدهم مجلس شورای اسلامی خواهند بود. این روزها بازار اظهار‌نظرهای انتخاباتی پر‌رونق است؛ از نمایندگان و افراد سرشناس جناح‌های مختلف تا دست‌اندرکاران و مسوولان عالی برگزاری انتخابات. اما نکته قابل تامل در آمار اعلامی از سوی رییس ستاد انتخابات کشور به کاندیداهای جریان مستقل ارتباط دارد. جریانی که در انتخابات‌های گذشته چندان محل توجه نبود.