سردبیرآزاداندیش

۳۹۰ مطلب با موضوع «یاداشت های سردبیرآزاداندیش» ثبت شده است

نزد‌‌‌‌یک به یک ماه است که مجلس یازد‌‌‌‌هم کار خود‌‌‌‌ را آغاز کرد‌‌‌‌ه و همه منتظرند‌‌‌‌ تا مشخص شود‌‌‌‌ این مجلس پرهیاهو و البته شعارین تا چه میزان می‌تواند‌‌‌‌ به وعد‌‌‌‌ه‌های خود‌‌‌‌ عمل کند‌‌‌‌، نمایند‌‌‌‌گان مجلس یازد‌‌‌‌هم د‌‌‌‌ر تبلیغات انتخاباتی خود‌‌‌‌ وعد‌‌‌‌ه‌هایی د‌‌‌‌اد‌‌‌‌ند‌‌‌‌ که شاید‌‌‌‌ بسیاری از آنها د‌‌‌‌ر اختیار قوه مقننه نباشد‌‌‌‌ یا حتی امروز امکان اجرای آن د‌‌‌‌ر کشور وجود‌‌‌‌ ند‌‌‌‌اشته باشد‌‌‌‌، با این حال عملکرد‌‌‌‌ مجلسی که از مهم‌ترین شعار‌های آن بازگرد‌‌‌‌اند‌‌‌‌ن اعتبار و جایگاه نهاد‌‌‌‌ پارلمان به راس امور بود‌‌‌‌ه، امروز زیر ذره‌بین است.

نمایند‌‌‌‌گان مجلس یازد‌‌‌‌هم که طیفی به ظاهر یکد‌‌‌‌ست و یکصد‌‌‌‌ا د‌‌‌‌ارند‌‌‌‌ از همان ابتد‌‌‌‌ای کار، د‌‌‌‌ولت را از نقد‌‌‌‌های خود‌‌‌‌ ناکام نگذاشتند‌‌‌‌، علاوه ‌بر این به‌نظر می‌رسد‌‌‌‌ برخی شعارهای سابق خود‌‌‌‌ را که شفافیت آرا یکی از آنها بود‌‌‌‌ به‌د‌‌‌‌ست فراموشی سپرد‌‌‌‌ه‌اند‌‌‌‌. اما هر‌اند‌‌ازه که زمان می‌گذرد‌‌ معلوم می‌شود‌‌ که بسیاری از آن سخنان چند‌‌ان مبنای عملیاتی ند‌‌اشته و بیشتر به کوبید‌‌ن بر طبل شباهت د‌‌اشته است.

جامعه آمریکا خود را یک جامعه دموکراتیک و نماد دموکراسی بین‌المللی معرفی کرده و رهبران مقیم در کاخ سفید در آزمایشی سهمگین قرار دارند. چرا‌که از یک طرف با نهادهایی روبه‌رو هستند که مدعی دموکراسی و فعل و انفعالات ناشی از آنند و از سوی دیگر با بافتاری از رویکردهای‌ نژادپرستانه رسوب پذیرفته در جامعه ملی خود نیز روبه‌رو هستند که این مسئله ایجاد تعارض می‌کند. از یک‌سو جامعه‌ای وجود دارد که می‌خواهد خود را دموکرات نشان دهد و فاصله میان سفید‌پوستان و رنگین‌پوستان را نه‌تنها در آمریکا بلکه در جهان کاهش دهد.

اکنون آمریکا را با یک بحران روبه‌رو می‌بینیم که تنها مربوط به قتل یک سیاه‌پوست نیست؛ بلکه بحرانی‌ست که در آن دموکراسی را به چالش می‌کشد.

ناآرامی‌های این روزهای آمریکا، مسئله تبعیض نژادی و خشونت پلیس را دوباره به صدر مسائل سیاسی روز آن کشور کشانده، چیزی که در آمریکا هر‌ چند‌وقت یک‌بار تکرار می‌شود، بدون آنکه نظام حاکم و پلیس از آن درسی بگیرند. بر اثر ویدیویی که حدود دو هفته پیش، از دقایق پایانی زندگی جورج فلوید منتشر شده و در آن پلیس سفیدپوستی دیده می‌شود که زانویش را روی گردن او گذاشته، خشم عمومی بیش از 100 شهر آمریکا را فرا‌ گرفته و طی روزهای گذشته تظاهرات گسترده‌ای در برخی شهرهای آمریکا با خشونت فزاینده شکل گرفته است.

اعتراضات که از شهر مینیاپولیس در ایالت مینه‌سوتا آغاز شد، جرقه جدیدی به خشم بخش بزرگی از جامعه آمریکایی زد که از خشونت پلیس علیه سیاهپوستان این کشور ناشی شده و بسیاری، آن را به نژادپرستی نهفته در زیرپوست آمریکا نسبت می‌دهند. این در‌حالی است که شهرهایی چون واشنگتن، لس‌آنجلس و نیویورک تا قبل از این حادثه به‌علت محدودیت‌های شیوع کرونا همچون »شهر ارواح« شده بودند و عکس‌های خیابان‌های خالی آنها در شبکه‌های اجتماعی دست به‌دست می‌شد. اما گویی مرگ جورج فلوید محل تلاقی کرونا و حقوق مدنی شده و حتی گزارش شده که پلیس در‌ روزهای گذشته هزاران نفر را بازداشت کرده است.

دو سال و حدود یک ماه‌ پس از خروج ایالات‌متحده از توافق هسته‌ای و اتخاذ راهبرد فشار حداکثری علیه ایران از سوی کاخ سفید، آمریکایی‌ها که هنوز هیچ دستاوردی از این سیاست نداشته‌اند، تلاش دارند با افزایش فشار بر کشورهایی که هنوز با ایران در برخی حوزه‌ها همکاری می‌کنند، تیر خلاص را به برجام شلیک کنند. این در‌حالی است که طرف‌های باقیمانده در برجام همچنان بر ضرورت حفظ این توافق و اجرای تعهدات از سوی همه طرفین اصرار دارند و آمریکا را به‌دلیل سیاست‌هایش مورد انتقاد قرار می‌دهند. در تازه‌ترین اقدام کاخ سفید علیه ایران، وزیر خارجه این کشور اعلام کرد آمریکا معافیت‌های هسته‌ای ایران ذیل برجام را لغو کرده و 2 ایرانی مرتبط با برنامه هسته‌ای این کشور را تحریم می‌کند.

مایک پومپئو هفته گذشته ضمن اعلام این خبر که ظرف 60 روز، معافیت‌های همکاری صلح‌آمیز هسته‌ای با ایران به پایان می‌رسد، از تحریم دو شخصیت مرتبط با برنامه هسته‌ای ایران خبر داد. وی در اکانت توئیتری خود نوشت: »من به معافیت‌های تحریمی مربوط به پروژه‌های برجامی در ایران پایان می‌دهم که ظرف 60 روز اجرایی می‌شود.

حادثه قتل تاسف‌بار جوان سیاه‌پوست آمریکایی »جورج فلوید« به‌دست نیروی پلیس فدرال آمریکا موجی از اعتراضات گسترده و بی‌سابقه در چندین ایالت و شهر در این کشور برانگیخته است. در سالیان گذشته، موارد دیگری از قتل‌های مشابه روی داده‌‌، اما مثل واقعه اخیر پرپیامد نبوده است. دلیل آن را می‌توان در چند عامل جستجو کرد؛ نخست رشد فزاینده احساسات ناسیونالیسیِ دگرستیزانه در میان بخشی قابل‌توجه از سفیدپوستان است که رسیدن دونالد ترامپ به قدرت در آمریکا برآیند فربه‌شدن چنین احساساتی در درون جامعه آمریکا بود.

از این منظر، واکنش کنونی سیاه‌پوستان و بخشی دیگر از جامعه آمریکا نه صرفا به این حادثه، بلکه اعتراض به رویکرد نژادی نفی‌ آن‌هاست که حدود دو دهه‌ خزنده‌وار رشد کرده و سه سال است پس از آمدن ترامپ برگردانی رسمی هم یافته است که به وضوح می‌توان آن را در سیاست‌های ضدمهاجرتی ترامپ، اظهارنظرها و دعوای چند ماه پیش او با چهار نماینده زن حزب دموکرات و دعوت از آنها به بازگشت به موطن خود مشاهده کرد. عامل دوم هم به طرز برخورد توییتری خود ترامپ با واقعه قتل فلوید بر‌می‌گردد که خشم سیاه‌پوستان را به‌شکل بی‌سابقه‌ای برافروخت و نگرانی‌ آن‌ها را بیشتر کرده و به خیابان‌ها گسیل داشت.

مجلس جدید چند ویژگی دارد که عدم سازش با دولت توسط برخی چهره‌های آن، یکی از این ویژگی‌هاست. این مجلس برای دولت از قبل خط و نشان‌هایی کشیده و حتی شخص روحانی را هم به استیضاح تهدید کرده است. حواشی حول محور این مجلس بسیار زودتر از آنچه تصور می‌شد آغاز شده و ظاهرا هر‌ روز بر شدت حواشی افزوده می‌شود. از جمله حواشی این مجلس تهدید به استعفای منتخبانی است که هنوز حتی نمی‌توان عنوان نماینده را برای آنها به‌کار برد. ظاهرا آنچه در نظر برخی منتخبان مجلس یازدهم جریان دارد الگو‌برداری از رفتار نمایندگان در ادوار گذشته مجلس است، اما آنها به ماهیت استعفاها در مجالس قبلی توجه ندارند.

مشکل عمده اقتصاد ما فقدان سه اصل تعیین‌کننده در آن است. در‌واقع ساختار اقتصادی ما فاقد سه مشخصه اصلی یک اقتصاد سالم است که می‌توان آنها را در سه پارامتر شفافیت، رقابتی‌بودن و آزاد‌بودن دسته‌بندی کرد. وقتی اقتصادی فاقد‌ شفافیت باشد، رقابت در آن شکل نمی‌گیرد و فعالان اقتصادی به شکل انحصاری در آن فعالیت می‌کنند؛ در نتیجه، تبعاتی مانند شیوه‌های غلط قیمت‌گذاری، دونرخی‌ بودن کالاها و روندهایی از این دست را به‌دنبال خواهد داشت.

در حقیقت این ساختار معیوب اقتصادی‌ست که #سلطان‌ساز می‌شود. ‌در طول این سال‌ها، سلاطین مختلف بر‌اساس رانت‌های قانونی که دولت‌ها تعریف کرده‌اند توانسته‌اند به این موقعیت دست یابند! به‌عنوان مثال در همین پرونده خودرویی وقتی که بازی را به‌گونه‌ای طراحی می‌کنید که قیمت کارخانه با قیمت بازار که مردم واقعا آن را هزینه می‌کنند، تفاوت چشمگیری دارد، قاعدتا در آن سلطان هم شکل می‌گیرد.